Monumenten in Nederland: Zuid-Holland

Ronald Stenvert, Chris Kolman, Saskia van Ginkel-Meester, Elisabeth Stades-Vischer, Sabine Broekhoven en Ronald Rommes (2004)

Gepubliceerd op 02-01-2020

Parken in 's-Gravenhage

betekenis & definitie

Parken. Het Haagse Bos (Leidsestraatweg e.o.) diende als jachtterrein van de graaf van Holland, maar werd al in 1613 voor het publiek opengesteld.

Van de in opdracht van koning Willem I rond 1819 naar plannen van A. van der Spuij aangelegde waterwerken resteert de Grote Vijver. Vanwege de aanleg van de Atlantikwall (1943) door het gebied en het kappen tijdens de hongerwinter is de beplanting na de oorlog vernieuwd.

Aan de westzijde liggen een weide (Koekamp) en het in de 17de eeuw voor het maliespel (soort golfspel) aangelegde Malieveld, dat tegenwoordig vooral bekend is als plaats van (nationale) demonstraties en manifestaties.Het duinlandschap tussen de Haagse wijken Archipelbuurt-Benoordenhout en de villawijken bij Scheveningen (Stolkpark, Belgisch Park) heeft men vanaf de tweede helft van de 19de eeuw bebost en getransformeerd tot een groot parkgebied. In de Scheveningse Bosjes werd op initiatief van wethouder jhr. H.C.A. Verhuell een grote waterpartij aangelegd (circa 1868). Na de Tweede Wereldoorlog moest de beplanting worden vernieuwd en op het tracé van de Atlantikwall werd een brede verkeersader aangelegd (prof. B.M.

Teldersweg). Naar plannen van W.M. Dudok is toen ook de waterpartij vergraven. Interessante elementen in het park zijn de Verhuellbank (1881, E. La Comble), de Cremerbank (1880, H.P. Vogel) en het Indisch Monument.

Bij Het Kanaal werd in 1952 op initiatief van de familie Maduro en naar ontwerp van S.J. Bouma de miniatuurstad Madurodam (George Maduroplein 1) ingericht met replica's van de belangrijkste bouwwerken van Nederland (uitgebreid 1994-'96). Ten oosten van Het Kanaal ligt het Westbroekpark met een rond 1920 gerealiseerde parkaanleg met slingerende waterpartij en beek naar plannen van P. Westbroek. Verder zijn er een rosarium (1948, S.G.A. Doorenbos) en een Nationale Vaste-plantentuin (1997, N.

Roozen). Nog oostelijker liggen de Nieuwe Scheveningse Bosjes met een gevarieerde duinbosbegroeiing en wat zuidelijker het St.-Hubertuspark met de gemeentelijke kwekerij van de plantsoenendienst. Hier staat een villa-achtige opzichterswoning met chaletstijl-elementen (Kwekerijweg 2; circa 1860, uitgebreid 1898 en 1908).

Op basis van het uitbreidingsplan van H.P. Berlage (1908) en een ontwerp in 1911 maakten P. Westbroek en D.F. Tersteeg een nadere invulling voor het Zuiderpark (Soestdijksekade e.o.) als volkspark met zowel educatieve als recreatieve voorzieningen (openluchttheater, voetbalvelden, zwembad). Bij de traag verlopende aanleg tussen 1920 en 1936 werden in de jaren dertig werklozen ingezet. Het park is rond 1998 gereorganiseerd naar plannen van mevr.

A. Bleeker, waarbij ook een nieuw zwembad met bowlingbaan is verwezenlijkt. Bij de ingangspartij staan hoge bakstenen kolommen met bronzen atletische figuren (C. Franzen-Heslenfeld).

< >