Monumenten in Nederland: Zuid-Holland

Ronald Stenvert, Chris Kolman, Saskia van Ginkel-Meester, Elisabeth Stades-Vischer, Sabine Broekhoven en Ronald Rommes (2004)

Gepubliceerd op 02-01-2020

Hofjes in Dordrecht

betekenis & definitie

Hofjes. In zijn huidige verschijningsvorm is de uit 1625 daterende Arend Maartenshof (Museumstraat 56) het oudste hofje van Dordrecht.

Vier lange eenlaags vleugels omsluiten het binnenterrein. Hier staat een put met neogotische gietijzeren opbouw (circa 1870). De rijk geornamenteerde maniëristische zandstenen poort aan de Museumstraat heeft dorische zuilen en een aedicula met wapenschild. De regentenkamer bevat een schouw en een beschilderd plafond; aan de muren prijken 17de-eeuwse regentenportretten. Het Hof van Slingelandt (Vriesestraat 98-106) werd in 1519 (gevelsteen) gesticht door Pieter van Slingelandt en Cornelia van der Mee van Roosenburgh en vervolgens in 1593-'95 vergroot; in 1726 werd het vernieuwd en opnieuw vergroot. Aan de binnenzijde van de poort hangt een gevelsteen met het wapen van mr.

Bartholomeus baron van Segwaert (1727). Een derde steen memoreert de stichting van twaalf woningen door M.J. Repelaer in 1859, toen het hofje na een brand werd herbouwd met de huidige onder- en bovenwoningen. Het Regentenhofje (Bagijnhof 76) bestaat in feite uit vier hofjes uit verschillende perioden. Het oudst is het in 1755 door Gijsbert Leng gestichte hofje. De lage vleugel aan het Bagijnhof bevat een hogere poort met hardstenen ingangspartij in Lodewijk XV-stijl. Tegenover de poort bevindt zich de regentenkamer met schouw, goudleerbehang en stucplafond (1755).

Het hofje ter rechter zijde dateert uit het laatste kwart van de 19de eeuw, het in oorsprong 18de-eeuwse hofje ter linkerzijde werd in 1940 herbouwd, waarbij een 18de-eeuwse oude gevel (Lenghenstraat) gespaard bleef. Een vierde binnenhof, ook de ‘Lenghenhof’ genoemd, wordt gevormd door een vleugel uit 1880 met een uitgang (hekwerk) aan de Lenghenstraat. De Wilhelminastichting (Kasperspad 1-34), bestaande uit een tweelaags hoofdgebouw met poort en eenlaags vleugels om een binnenplaats, kwam in 1926-'27 tot stand in opdracht van de Wilhelmina-Stichting, opgericht door het echtpaar Oldenborgh-Vriesendorp. Het oorspronkelijk uit dertig woningen bestaande hofje diende ter huisvesting van bejaarde dienstboden. Het expressionistische ontwerp is van B. van Bilderbeek en de rijke bouwsculptuur van H.A. van den Eijnde. Het glas-in-lood in de regentenkamer in het poortgebouw is vervaardigd door atelier W.

Bogtman. Van enkele verdwenen hofjes zijn zandstenen ingangspoorten bewaard gebleven. De Oude-Mannenhuispoort (Vriesestraat 15a) is een maniëristische poort uit 1622 met dorische halfzuilen en een aedicula met daarin het beeld van een man met het stadswapen. De maniëristische Begijnhofspoort (bij Hofstraat 5) uit 1624 diende als toegang voor het Oudevrouwenhuis en kreeg in 1999 haar huidige plaats. De poort heeft dorische zuilen, een aedicula geflankeerd door schildhoudende leeuwen, en een gevelsteen met een gedicht van Jacob Cats.

< >