Openbare redevoeringen van de koningin vinden, afgezien van de jaarlijks terugkerende troonrede en kersttoespraak, vrijwel uitsluitend plaats ter gelegenheid van niet-reguliere, bijzondere gelegenheden. Te denken valt aan redevoeringen tijdens staatsbezoeken en officiële bezoeken of bij het uitreiken van vaandels aan krijgsmachtonderdelen, het toespreken van het Europees Parlement of de Europese regeringsleiders tijdens het Nederlands voorzitterschap, en het spreken bij bijzondere herdenkingen, zoals de herdenking van vijftig jaar einde van de Tweede Wereldoorlog in 1995.
Daarnaast steekt de koningin bij gelegenheid ook korte speeches af, bijvoorbeeld na afloop van Koninginnedag (sinds 2000) en na afloop van een streekbezoek. Historische momenten zijn het toespreken van de Staten-Generaal tijdens de verenigde vergadering door de nieuwe Koning bij zijn inhuldiging of het toespreken van de bevolking bij aankondiging van een abdicatie of koninklijke verloving. Andere leden van het Koninklijk Huis zijn vaker op het spreekgestoelte te vinden. Zij houden meestal toespraken over thema’s die hun bijzondere interesse hebben. Zo spreekt de Prins van Oranje geregeld over watermanagement, prinses Máxima over integratievraagstukken en mr. Pieter van Vollenhoven over transportveiligheid.Voor toespraken van de koningin geldt de ministeriële verantwoordelijkheid. Ook bij redevoeringen van andere leden van het Koninklijk Huis ervaren politici die verantwoordelijkheid. Het zwaarst telt de ministeriële verantwoordelijkheid bij de troonrede, die toch vooral als regeringsstuk onder eindredactie van de minister-president moet worden gezien. In andere toespraken is de uitdrukkingsvrijheid en de mogelijkheid voor persoonlijke inbreng van de koningin groter, hoewel een en ander ook in die gevallen vanzelfsprekend wordt afgestemd. Toch kunnen koninklijke toespraken sporadisch enige politieke commotie veroorzaken. De toespraken van koningin Juliana in 1952 tijdens een staatsbezoek aan de Verenigde Staten brachten het kabinet in verlegenheid door hun pacifistische ondertoon.
In een aantal gevallen, bijvoorbeeld met de kersttoespraak, richt de koningin zich direct tot de bevolking. De eerste koninklijke radiotoespraak dateert van 1927 toen koningin Wilhelmina zich tot de luisteraars in de koloniën richtte. Wilhelmina zou met name door haar radiotoespraken voor Radio Oranje uitgroeien tot symbool van het verzet in de Tweede Wereldoorlog. Het toespreken van het volk via radio en televisie gebeurt doorgaans vooral ter gelegenheid van belangrijke gebeurtenissen in het Koninklijk Huis. Maar ook bij andere uitzonderlijke gelegenheden wordt het volk rechtstreeks aangesproken. Zo hield kort na de Watersnoodramp in 1953 koningin Juliana een toespraak.
De minister-president pleegt naar aanleiding van belangrijke gebeurtenissen in het Koninklijk Huis, zoals huwelijk, overlijden of geboorte, een televisietoespraak te houden. Ook bij de officiële viering van de verjaardag van de koningin, op Koninginnedag, spreekt de ministerpresident via radio en televisie een gelukwens uit.
