Een ernstig incident dat binnen korte tijd veel slachtoffers en/of grote schade tot gevolg heeft en dat de hulpdiensten (politie, brandweer, ambulances, ziekenhuizen) met gebruikelijke middelen en de gangbare organisatiestructuur niet kunnen afhandelen. Als zich in Nederland een ramp heeft voltrokken, brengt de koningin, zo gauw de situatie dat toelaat en de hulpverlening er niet door gehinderd wordt, in gezelschap van een bewindspersoon een bezoek aan het getroffen gebied om zich op de hoogte te stellen en getroffenen en overlevenden een hart onder de riem te steken.
Zo bezocht koningin Wilhelmina het door een windhoos getroffen Borculo in 1925. Koningin Juliana brak in 1962 haar vakantie in Lech af voor een bezoek aan gewonden en nabestaanden van de treinramp nabij Harmelen. Koningin Beatrix bezocht de Bijlmer in 1992 nadat daar een vliegtuig was neergestort. Ook was zij na de vuurwerkramp in Enschede in het getroffen gebied en in het opvangcentrum (2000), en bezocht zij in een ziekenhuis in Amsterdam gewonden en familie van slachtoffers van de nieuwjaarsramp in Volendam (2001). Ook de gebieden waar in 1995 overstromingen dreigden, maar waar uiteindelijk geen slachtoffers vielen, kregen koninklijk bezoek. Dergelijke bezoeken, en zeker ontmoetingen met slachtoffers en nabestaanden, spelen zich voor een belangrijk deel af buiten het bereik van camera en microfoon. Desalniettemin zijn dergelijke bezoeken belangrijk voor de koninklijke beeldvorming, omdat juist op de momenten waarop de samenleving emotioneel geschokt is, de aanwezigheid van een nationaal symbool door velen belangrijk wordt gevonden.
Bij het Nederlandse volk verwierf koning Lodewijk van Holland al een zekere populariteit door zijn meeleven met twee nationale rampen (de ontploffing van een kruitschip te Leiden op 12 januari 1807 en de overstromingen in het rivierengebied in januari 1809). Ook later zouden koningen en koninginnen door watersnood getroffen gebieden bezoeken; koning Willem III bijvoorbeeld in 1861. Hij zou uit eigen vermogen middelen beschikbaar hebben gesteld om de allereerste benodigdheden te betalen. In 1907 verleende prins Hendrik tijdens een grote storm hulp bij de ramp met de Berlin, een veerboot uit Harwich die op de pier van Hoek van Holland was geslagen. Hoewel zijn inspanningen beperkt waren, leverde zijn aanwezigheid hem grote populariteit op; nationaal en internationaal werd er in de pers lovend over geschreven en van de Britse koning en de Duitse keizer kwamen huldeblijken. De prins werd benoemd tot voorzitter van een staatscommissie die het reddingswezen onder de loep ging nemen; in 1908 werd hij benoemd tot voorzitter van het Nederlandse Rode Kruis.
Grote betrokkenheid toonde de koninklijke familie bij de watersnoodramp in 1953. Koningin Juliana en prinses Wilhelmina bezochten al in de eerste dagen op verschillende plaatsen evacués. Prins Bernhard keerde terug van een bezoek in de Verenigde Staten, bezocht verschillende rampplaatsen en werd voorzitter van het Nationaal Rampenfonds. Op zondag 8 februari hield koningin Juliana een toespraak. De Piet Hein, het jacht van Juliana en Bernhard, werd hospitaalschip en op de paleizen Soestdijk en Het Loo werden evacués ondergebracht.
Bij herdenkingsbijeenkomsten of stille tochten voor de slachtoffers is het Koninklijk Huis vaak vertegenwoordigd, zij het niet door de koningin zelf. Prinses Juliana en prins Willem-Alexander woonden de herdenking van de Bijlmerramp bij. Prins Willem-Alexander nam in Enschede en Volendam deel aan een stille tocht. Na de ramp met een Dakota tussen Texel en Den Helder in 1996 was prins Bernhard aanwezig bij de herdenkingsplechtigheid in Haarlem. Prins Willem-Alexander bracht bij gelegenheid ook bezoeken aan de door noodweer getroffen eilanden van de Nederlandse Antillen. Nadat de eilanden tijdens een bezoek van koningin Beatrix door een orkaan getroffen werden (1999), bezocht zij op Curaçao en Sint Maarten de getroffen gebieden.
In 2001 stelde zij zich op de hoogte van de herstelwerkzaamheden. Wanneer in het buitenland een ramp plaatsvindt, pleegt de koningin per telegram haar medeleven te betuigen.
Minder omvangrijke ongevallen kunnen ook aanleiding geven tot blijken van koninklijke belangstelling, maar hiervan wordt vaak geen mededeling gedaan. Prins Claus woonde in 1996 als beschermheer van Scouting Nederland een herdenkingsplechtigheid in Stramproy bij voor zeven scouts die bij een verkeersongeval in Zweden om het leven waren gekomen. Bij sommige transportongevallen brengt mr. Pieter van Vollenhoven in zijn hoedanigheid van voorzitter van de Raad voor de Transport Veiligheid een bezoek aan de plaats van het ongeluk.
