ŭi, itum (2)
I. eig., te betalen hebben, schuldig zijn, spreekw., animam, tot over de oren in de schuld steken, Ter., kalendis Ianuariis debuit, had te betalen, Cic.; part. subst., debentes, ĭum, m. schuldenaars, Liv., debitum, i, n. schuld, Cic.
II. overdr.
a. schuldig blijven = onthouden, in de verbinding, non posse alci alqd debere, Cic.
b. schuldig zijn, verplicht zijn, de verplichting hebben enz., moeten; part. debitus a, um, verschuldigd, schuldig, behoorlijk, Liv., Cic., subst., debitum, i, n. schuld, verplichting, Curt. | (door noodlot of natuur tot iets) verplicht -, bestemd -, uitverkoren zijn, (actief): urbem, bestemd zijn te stichten, Ov., tu nisi ventis debes ludibrium, cave, wanneer gij niet een speelbal der winden wilt worden (eig.: - aan de winden moet verschaffen), Hor.; (passief): bestemd -, gewijd -, vervallen zijn, vita, quae fato of necessitati debetur, Cic., fatis debitus Aruns, ten dode gewijd, Verg., vgl. debitus destinatusque morti, onfeilbaar ten dode gewijd, Liv., Pergama debita, de ondergang gewijd, Verg., debitus (debita) coniux, door het noodlot bestemd, Ov., part. subst., morbo naturae debitum reddere, de tol betalen, d. i. sterven, Nep.
c. (iemd voor iets) verplicht zijn of zich verplicht gevoelen, (iemd iets) te danken hebben, alci beneficium, Cic., se, zich = zijn bestaan, Ov., en alleen debere alci, verplichting aan iemd hebben, Cic.
