(eigenl. d'Espinoza), of Benedictus (1632-1677), Ned. wijsgeer van Portugees-Joodse afkomst. Geboren te A’dam, om zijn vrijzinnigheid uit de synagoge gebannen, woonde vanaf 1670 te Den Haag.
Een der leidende denkers van de 17e eeuw', wiens invloed na zijn dood nog voortdurend is toegenomen. Zijn leer is pantheïstisch : er is slechts één oneindige, absolute zelfstandigheid, oorzaak van zichzelf, gelijk te stellen zowel met God als met de natuur. Alles is en geschiedt met noodzakelijkheid. Van de goddelijke attributen kent de mens er slechts twee: denken en uitgebreidheid.De deugd bestaat in het streven naar zelfbehoud (alle zijn is immers goddelijk). De hoogste gelukzaligheid is gelegen in de intuïtieve kennis van God, die samenvalt met de liefde tot God (amor Dei intellectualis). Belangrijkste werken: Renati Descartes principia philosophiae (met aanhangsel Cogitala metaphysica); Tractatus theologico-polilicus; Ethica, ordine geometrico demonstrata.
