(1889-1945), Duits dictator, de „Führer” (leider) van de Nat. Social.
Duitse Arbeiders Partij, sinds 1933 van het zgn. „Derde Rijk”. Geboren te Braunau in Oostenrijk, als zoon van een douane-beambte. Bracht zijn jongelingsjaren in armoede te Wenen en München door. Diende als vrijwilliger in W.O. I, werd zwaar gewond en was tijdelijk blind. Na de wapenstilstand van 1918 door de militaire autoriteiten gebruikt om linksradicale organisaties te bespionneren.
Sloot zich in 1919 aan bij de door Anton Drexler gestichte Duitse Arbeiders Partij. Werd daarvan in 1921 de leider en zette haar om in de N.S.D.A.P. Leidde 9 Nov. 1923 met Ludendorff een „Putsch” te München, waarbij enige nazi’s vielen. H. zelf werd een paar dagen later gevangen genomen en tot 9 maanden vestingstraf veroordeeld. In de gevangenis schreef hij Mein Karnpf, de „Bijbel” van het nationaal-socialisme. H. verkreeg bij de Rijksdagverkiezingen van dat jaar 107 zetels (tevoren 12).
H. leed bij de presidentsverkiezing in 1932 tegen Hindenburg de nederlaag, maar verwierf toch reeds 13.410.000 stemmen, 36.8 % van het totaal. Ten gevolge van een door von Papen geleide intrige werd H. op 30 Jan. 1933 Rijkskanselier in een kabinet van nat.-socialisten en Duitsnationalen. De oppositie werd nu onderdrukt of neergeslagen en de Duits-nationalen ter zijde geschoven. De N.S.D.A.P. werd de enige partij. H. volgde 1934 Hindenburg op als hoofd van de staat, met de titel van Führer. Ondertussen was een aggressieve buitenlandse politiek ingezet: de Volkenbond werd 14 Oct. 1933 verlaten, het Rijnland bezet, 7 Maart 1936.
Met Italië werd in 1937 een alliantie gesloten en gezamenlijk geïntervenieerd in de Spaanse burgeroorlog. Maart 1938 werd Oostenrijk overweldigd; bij het verdrag van München 30 Sept. 1938 Tsjechoslowakije gedwongen het Sudetenland af te staan. De rest van Tsjechoslowakije werd 1939 ingelijfd. Met Rusland werd 21 Aug. 1939 een nonagressiepact gesloten. Hierop volgde de aanval op Polen op 1 Sept., waarop Gr.-Brittannië en Frankrijk Duitsland de oorlog verklaarden (z verder W.O. II). Op 29 April 1945, toen Berlijn reeds grotendeels in Russische handen was, huwde hij Eva Braun en pleegde de volgende dag met haar zelfmoord.
