Gr. wijsgeer van Samus (geb. ± 580), vertrok ten tijde van den tyran Polycrates naar Croton in Beneden-Italië en stichtte daar een soort godsdienstig-zedelijk genootschap ten behoeve van maatschappelijke hervormingen. Van zijn leer is met zekerheid weinig bekend.
Hij geloofde aan de zielsverhuizing (hij gaf zich uit voor den Trojaan Euphorbus), verklaarde alles uit de leer der getallen en heeft zijn naam vereeuwigd in het theorema der wiskunde, naar hem genoemd. Zijn leerlingen verhieven hem tot een bovenmenschelijk wezen en zwoeren bij het woord van den onfeilbaren meester („hij zelf, de meester, heeft het gezegd”). Eerst na een zwijgen van vijf jaar kon men in hun verbond worden opgenomen.
