Cyrillus van jerusalem - Heilige, kerkvader en kerkleeraar; * ca. 315, ✝ 386. C. werd ca. 350 bisschop van Jerusalem.
De Arianen beschouwden hem als een gevaarlijk tegenstander. Tweemaal werd hij op een Ariaansche synode afgezet en verbannen. Keizer Juliaan riep hem terug, maar 367 wordt hij door Valens opnieuw in ballingschap gezonden en blijft verbannen tot diens dood in 378. Deze lotgevallen bewijzen, dat hij geheel orthodox was, al heeft hij geweigerd den term homoousios, consubstantialis, door het Concilie van Nicea geijkt, te gebruiken, waarschijnlijk uit vrees voor → Sabellianisme.
C. is vooral beroemd om zijn 24 catechesen. Na een korte inleidingspreek verklaarde hij in 18 catechesen het Symbolum en het Doopsel, als voorbereiding voor de doopelingen. Vijf kortere catechesen worden de mystagogische genoemd. Ze werden in de Paaschweek voor de pasgedoopten gehouden en verklaren de doopplechtigheden, het Vormsel en de H. Eucharistie.
Voor de geschiedenis der liturgie zijn vooral die vijf catechesen van hooge waarde. In den vorm zijn ze eenvoudig en populair. Ze zijn slechts overgeleverd in stenogram van een toehoorder.
Uitg.: Migne, Patrol. Graeca (XXXIIT).
Lit.: Bardenhewer, Gesch. d. altkirchl. Lit.: (III 21923, 273-281); Dict. Théol. Cath. (III 2527-2577); Lebon, in Rev. Hist. Ecclés. (1924). Franses In de kunst wordt C. als Oostersch kerkleeraar afgebeeld met een boek in de hand.