Katholieke Encyclopaedie

Uitgeverij Joost van den Vondel (1933-1939)

Gepubliceerd op 05-02-2024

Behaim

betekenis & definitie

1° (ook Beheim of Beham), Hans de Oudere, bouwmeester in Neurenberg, bekend sinds 1499. + 1538.

Voorn. werken: De zgn. Kaiserstallung auf der Burg (eigenlijk een Graanhuis, 1494), het Waaggebouw (1497—’98) en de verbouwing van het Raadhuis (1520).

2° Hans de Jongere, zoon van den vorige, vestingbouwer in Neurenberg, Augsburg, Ulm e.a. +1535.
3° Heinrich (Balier), misschien (volgens Dehio) zoon van Heinrich Parier de Oudere, bouwmeester. Werkzaam te Neurenberg aan het Oostkoor der S. Sebaldus-kerk (1363—’78), ontwierp de „Schone Brunnen” en verbleef na 1378 te Praag en in Moravische steden.

L i t.: Neuwirth, Peter Parier von Gmünd (Praag 1901).

Knipping.

4° Martin, cosmograaf, ca. 1460 te Neurenberg, + 29 Juli 1607 te Lissabon; behoorde tot een voorname patriciërsfamilie en reisde als koopman naar de Nederlanden. Van 1484—’86 vergezelde hij Diëgo Cao op zijn ontdekkingstocht langs de West-Afrikaansche kust en verbleef van 1486—’90 op de Azoren. Daarna woonde hij tot 1493 te Neurenberg, waar hij zijn beroemde aardglobe vervaardigde. Daarmee stelde hij de aarde als een bol voor. Deze globe had invloed op Columbus’ tocht; hij bevindt zich nu in het Germaansch museum van Neurenberg. In deze stad is een standbeeld voor B. opgericht.

L i t.: Günther, Martin Behaim (1890); Ravenstein, Martin Behaim, his life and his globe (1908).

v. Velthoven.
5° (ook Beheim), M i c h a e l, meesterzanger, *1416 te Sulzbach bij Weinsberg, + 1474 aldaar. Na een veel-bewogen leven als soldaat en zanger in dienst aan de hoven van Duitsche, Deensche en Hongaarsche vorsten, werd hij als baljuw van Sulzbach vermoord. Een der meesterzangers, die het nauwst verwantschap toont met de oudere minnezangers.

Werken. Tijdens een gedwongen verblijf te Heidelberg (na 1462) schreef hij met Mathis von Kemnat een groot heldendicht: „Friedrich I”. De meeste gedichten van B. bleven in hs. Zijn „Buch von den Wienern”, waarin hij de belegering bezingt van den keizerlijken Hofburg door de Weeners, is uitgegeven door Karajan (1843). Ook publiceerde deze 8 kleinere gedichten van B.

L i t.: Alfr. Külm, Rhythmik und Melodik M.B.’s (1907).

Piscaer.

6° Paul, zoon van Hans den Oudere, vestingbouwer in Neurenberg, + 1561.

< >