Noopolitiek is machtsuitoefening door middel van een overtuigend narratief. Deze vorm van macht, ook wel noölogische machtsuitoefening genoemd, richt zich op digitale cognitie-beïnvloeding met als doel gedragsverandering bij tegenstanders te bewerkstelligen. Het kan worden gezien als een vorm van (digitale) hersenspoeling.
Het woord "noo" of "nous" (Grieks) betekent verstand. Noölogische beïnvloeding richt zich op het veranderen van wat mensen denken en hun politiek-culturele opvattingen, bijvoorbeeld over migranten, om zo hun gedrag te veranderen. Hierbij worden virtuele netwerken gebruikt om met zorgvuldig samengestelde berichtgeving en visuele content op smartphones het groepsdenken te beïnvloeden. Het verstand van groepen en de collectieve dynamiek van partijen zorgen voor stigmergie en ondergaan online herhaalde 'wassing en spoeling'.
Noopolitiek vervangt de oude realpolitik, die zich richtte op hard power (oorlogen) en later op soft power (handelssancties). Het past binnen het concept van biopolitiek en is een vorm van smart power. Noopolitiek verspreidt strategisch uitgekookte informatie viraal om zowel tegenstanders als medestanders te beïnvloeden, met betrekking tot verleden, heden en toekomst.
Landen als China en Rusland zoeken naar nieuwe verhalen om hun macht te versterken. Het oude meta-verhaal van Marx verenigt arbeiders wereldwijd niet langer en wordt sceptisch ontvangen. Vooral China ontwikkelt AI in cyberspace om noölogische invloed binnen en buiten zijn grenzen uit te oefenen. Ook het 'grote' Westerse verhaal fragmenteert, met narratieven zoals 'The End of History', 'War on Terror', en 'Universal Human Rights'. De vraag is: wiens verhaal wint?
Op nationaal niveau speelt dezelfde vraag: welk narratief wint? Het moet gaan over gedeelde zorgen, zoals klimaatverandering, in plaats van objectieve feiten. Welk narratief is geloofwaardiger en spreekt in op gedeelde zorgen en angsten? Welk verhaal overheerst, wordt dominant en is politiek effectiever? Het narratief van burgerlijk verzet of dat van de overheid? De grootschalige hersen-beïnvloeding door manipulatief gebruik van AI in cyberspace geeft het oude vakgebied noölogie nieuwe betekenis.
