Metaforische of zinnebeeldige gebaren zijn lichamelijke bewegingen die gedachten en emoties uitdrukken. Ze vormen een visuele manier van denken en communiceren, waarbij een lichamelijke handeling een emotie of idee vertegenwoordigt.
'Gebaarkundige' metaforen verschillen van taalkundige metaforen en beeldtaal (zoals 'We staan op een kruispunt' of 'Onze wegen scheiden'). Een veegbeweging met de linkerhand naar links kan bijvoorbeeld betekenen 'niet leuk' of 'weg ermee'. Licht roterende handen drukken abstracte concepten uit zoals 'in balans', 'tegen elkaar afwegen', 'weet niet zeker', of 'hier noch daar'. Een gestrekte arm van een spreker naar linksachter betekent vaak 'in het verleden', 'het is voorbij' of 'dat ligt achter ons', terwijl dezelfde beweging naar rechtsvoor staat voor 'in de toekomst', 'verderop' of 'ver vooruit'.
Metaforische (van het Griekse meta [naar] + pherein [dragen]) gebaren ontstaan in het hoofd van de maker en eindigen bij de ontvanger. Het zijn gedachten en gevoelens (zoals 'stop ermee') die zich visueel via symboolgebaren en lichaamstaal in lichamelijke expressies manifesteren. Iemand die zich demonstratief omdraait, de ander de rug toekeert en boos wegloopt, geeft op een duidelijke manier zijn of haar emotie weer.
De visuele uitdrukking moet overkomen; de ontvanger moet de emotie aanvoelen of de gedachte van de ander lezen. Net als bij metacommunicatie en pantomime vereist de uitvoering van metaforische gebaren enige kunstzinnigheid. Er worden meer eisen gesteld aan metaforische gebaren dan aan eenvoudig gebarenjargon. De betekenis en impact van metaforische gebaren worden vaak onderschat, maar spelen een cruciale rol in de non-verbale communicatie en emotionele expressie.
