in oude brieven, Arena Comitis genaamd, legt in het zogenaamde Westland, doch bepaaldelijk in Delftland, twee uuren gaans ten Zuidwesten van 's Gravenhage, en drie ten Oosten van Delft, aan den Hoek van Holland. De grond is aldaar zandig, doch de Oord bekoorlijk, door Zaai-, Wei-en Teellanden, en overheerlijke Hofsteden en Landhoeven, De naam van 's Gravenzarnde word afgeleid, van de verblijfplaats der oude Graaven van Holland , die aldaar, voor dat Koning WILLEM het Hof in ’s Hage had gebouwd , hun verblijf hadden , gelijk nog heden blijkt , uit de overgebleven naamen van Koningstraat en Hoftaan. Met meerder grond, echter, zou men dit konnen bewijzen, uit de Brieven, door de Graaven van Holland, aldaar gegeeven; zijnde het Hof, hier ter plaatse, nog in stand geweest, na den dood van gemelden Koning WILLEN, in het Jaar 1256. Ook is ’t niet onwaarschijnlijk, dat WILLEM dit Hof, aan zijne Moeder, Vrouwe MACHTELD, ter wooning heeft nagelaaten.
Ook meent men, dat het oude Pastoorshuis aldaar tot de Hofkeuken, en, na de Hervorming, als eene wooning voor den Predikant gediend heeft. Bij de herbouwing vond men, in den grond , verscheiden aarden vaasjes met Huisgeraaden, die men voor Gedenkstukken der Romeinen hield. Onzeker is het, wanneer dit Hof is ten gronde gegaan; men meent, dat zulks geschied is in het Jaar 1458, geduurende den tweespalt tusschea Vrouw JACOBA, en haaren Oom JAN VAN BEIJEREN. Ook meent men dat dit 's Gravensande behoord heeft aan de oudste Graaven van Maasland, Texel en Kinheim.Van ouds is ’s Gravenzande een bemuurde Stad geweest, en voorzien met Poorten; hebbende voorts eene bevaarbaare Haven, tot in den mond der Maaze, welke, door den tijd, en door het bedijken van sommige Polders, verdweenen is. Tegenwoordig is het nog een der voortreffelijkste opene plaatzen. Men telt ’er 109 Huizen en een Koornmolen, De openbaare Gebouwen zijn, de Kerk, het Raadhuis en een Ouden Mannenhuis. Onder het zelve behoort Zand-Ambacht.
Staat der Nederlanden.
