Het gebeurde een aantal jaren geleden in een Amerikaanse landbouwstreek. Boeren begonnen te klagen over het grote aantal haviken, dat jacht maakte op hun kippen.
Met behulp van de autoriteiten werden duizenden haviken gedood. De boeren waren uiterst tevreden. D.w.z. één jaar lang. Want na dat jaar werden hun graanvelden geteisterd door een onvoorstelbare muizenplaag. En pas toen ontdekten de boeren hun grote vergissing.... Want haviken maken óók jacht op muizen; veel meer zelfs dan op kippen.
Toen er geen haviken meer waren, begonnen de muizen uit de streek zich op grote schaal te vermenigvuldigen. Vijanden hadden ze niet meer; hun aantal groeide zienderogen. De meedogenloze jacht op de havik had het evenwicht in de natuur verstoord. Onder ‘evenwicht in de natuur’ verstaan we het feit, dat het aantal planten en dieren in een bepaald land of een bepaalde streek ongeveer gelijk blijft. Er sterven er (door allerlei oorzaken) elk jaar evenveel als er geboren worden. Om dat te begrijpen moeten we het voedingsschema van een aantal dieren kennen. Stel, dat in een bepaalde streek een soort herten voorkomt, die leeft van wilde rozen. Het hert, op zijn beurt, dient als voedsel aan een klein aantal poema’s. De natuur is in evenwicht. Nu komen er, door welke oorzaak dan ook, plotseling veel meer herten. Door de grote hoeveelheid voedsel vermeerdert kort daarop ook het aantal poema’s, dat het teveel aan herten begint weg te nemen.
Tegelijkertijd daalt de hoeveelheid klaver en een aantal herten sterft van honger. Op hun beurt sterven er een aantal poema’s of ze trekken weg. In enkele jaren tijd heeft de natuur de balans, het evenwicht hersteld. Er zijn weer evenveel herten, poema’s en rozen als eerst.
De grootste verstoring van het natuurlijke evenwicht komt bijna altijd van de mens. Het bouwen van grote steden; het in cultuur brengen van woeste grond en het droogleggen van moerassen heeft automatisch het vertrek of de dood van talloze planten en dieren tengevolge. Te voorkomen is dat niet en in veel gevallen heeft het ook geen rampzalige gevolgen, omdat de natuur zich op een of andere manier wel aanpast. Het kan echter bijzonder gevaarlijk zijn om zonder enige reden het evenwicht in de natuur te verstoren door bepaalde planten of diersoorten uit te roeien.... of door planten of dieren in een omgeving te brengen, waar ze eigenlijk niet thuishoren.
Wat dit laatste tot gevolg kan hebben leert ons de geschiedenis van het konijn in Australië. De eerste kolonisten in dat werelddeel brachten een handvol konijnen mee en lieten die los. Nu was er in de fauna van Australië geen enkel dier te vinden dat kon optreden als de natuurlijke verdelger van het konijn. Omdat konijnen bovendien de eigenschap hebben zich zéér snel voort te planten, was het gevolg, dat Australië binnen weinige jaren wemelde van de konijnen, die alle te velde staande gewassen wegvraten en in grote horden over het land huppelden. Tot op de dag van vandaag zijn de Australische autoriteiten er niet in geslaagd eens en voor goed een einde te maken aan de konijnenplaag. Op precies dezelfde wijze is Australië overwoekerd door een bepaalde cactussensoort, die eveneens door kolonisten is meegebracht en die helaas door geen enkel Australisch dier gegeten wordt.
Het is echter niet altijd de mens, die verantwoordelijk is voor de verstoring van het evenwicht in de natuur. Soms bijvoorbeeld is het weer er de oorzaak van dat bepaalde diersoorten zich sneller dan gewoonlijk vermenigvuldigen. Zolang de mens echter niet ingrijpt, herstelt het evenwicht in de natuur zich vroeg of laat vanzelf.