Gepubliceerd op 21-01-2020

GASTARBEIDERS

betekenis & definitie

In 1966 was het voor het eerst dat men bij het bedrijfsleven in Friesland overging tot het in dienst nemen van zgn. „gastarbeiders”. Hoofdzakelijk als gevolg van een regionaal te gering aanbod van krachten voor ongeschoolde arbeid.

Het beperkte zich evenwel tot één nationaliteit en wel de Marokkaanse.Verspreid over een 5-tal bedrijven (metaalwaren, voedings- en genotmiddelen, papier en wasserij) waren in december 1966 een 60-tal Marokkanen in het gewest Leeuwarden werkzaam. Deze Marokkanen bevonden zich reeds in Nederland en waren om één of andere reden vanuit de Randstad naar het Noorden getrokken.

Het aantrekken van buitenlandse arbeidskrachten via de officiële werving vond in Friesland voor bet eerst eind 1969 plaats.

Rechtstreeks vanuit het moederland kwam toen (begin nov.) voor arbeid in een houtverwerkende industrie te Grouw een 50-tal Turken naar Friesland. De werkzaamheden bestonden uit fabrieksarbeid van zeer eenvoudige aard.

In de jaren daarna, tot en met augustus 1974, werden nog een paar maal via werving buitenlandse arbeidskrachten door het Friese bedrijfsleven aangetrokken. Per werving was de groep gemiddeld 25 personen. Naast Marokkanen en Turken betrof het daarbij eveneens Joegoslavische vrouwelijke arbeidskrachten.

In de provincie Friesland zijn september 1975 in totaal een kleine 600 buitenlandse arbeidskrachten van zeer uiteenlopende nationaliteiten werkzaam. Van die 600 werknemers(-sters) valt ongeveer de helft onder het begrip „gastarbeider” dwz. arbeidskrachten afkomstig uit de zgn. wervingslanden. Driekwart van dit laatste aantal vindt men geconcentreerd in en rondom Heerenveen, Leeuwarden en Harlingen, de rest in Drachten en Sneek. Bedoelde arbeidskrachten zijn voornamelijk afkomstig uit de wervingslanden Marokko, Turkije en Joegoslavië. Het aantal werknemers(-sters) uit de resterende wervingslanden Spanje, Griekenland, Tunesië en Portugal is zeer gering. De werkzaamheden welke ook thans door deze arbeidskrachten worden verricht vallen onder de categorie ongeschoolde tot geoefende (fabrieks)arbeid (voedings- en genotmiddelen, metaalverwerking, ijzergieterij, wasserij enz.).

In verband met een sterk verloop onder de buitenlandse arbeidskrachten, bevindt zich onder de hierboven bedoelde categorie gastarbeiders slechts een rest-aantal van de indertijd geworven groepen.

Ter illustratie van het gebeuren met betrekking tot de gastarbeiders, enige details over gastarbeiders bij het bedrijf Halbertsma B.V. te Grouw:

Nov. 1969 kwamen er 49 Turken onder wie een eigen kok en een tolk; dec. werden ze ondergebracht in een Turks ingericht tehuis Atatürk. Tot nov. 1970 bleven ze. Toen werd het contract door plm. 30 niet verlengd; 20 keerden na 6 weken vakantie terug. Dec. 1970 kwamen er 20 nieuwe Turkse werknemers bij. Maart 1971 vloeiden er tien af naar andere bedrijven. Okt. 1971 werden de contracten met de Turken niet verlengd; in jan. 1972 vertrokken de laatsten.

Aug. 1973 opnieuw 25 Turken in dienst bij genoemd bedrijf, daarvoor waren plm. 5 aangetrokken van de Nederlandse arbeidsmarkt. Medio 1974 werden de contracten verlengd van 26 Turken; aug. 1974 werden er nog 15 geworven in Turkije. Omdat de bouwmarkt instort wordt sept. 1974 het dienstverband met een groep van 35 Turken beëindigd; zij worden ondergebracht bij andere Nederlandse bedrijven.

Medio 1975 werken er 4 Turken bij het bedrijf.

< >