Geographisch- historisch woordenboek

Servaas de Bruin, D. Noothoven van Goor (1869)

Gepubliceerd op 21-10-2021

Celebes

betekenis & definitie

een der groote Soenda-eilanden in den oostindischen archipel, ligt beoosten Borneo, is 3578 vierk. mijlen groot, en vormt vier schiereilanden, die door de diep-inloopende golven van Tomini, Tolo en Boni gescheiden zijn, en doorloopen worden door vier bergketenen van vulcanischen aard, van welke de berg Batang eene hoogte heeft van 9600 vt. Van de vele kustrivieren van C. is de Sadang de voornaamste.

De bevolking, geschat op 3 millioen zielen, waaronder een klein getal Europeanen en de chinesche volkplantingen, bestaat hoofdzakelijk uit de maleische volkstammen der Boeginezen (op het zuidelijke schiereiland en in het midden van het geheel), de Macassars in het westen, en de Alfoeren, voornamelijk in de Menahassa, het noordoostelijk gedeelte des eilands. De Maleijers hebben de gansche kust in bezit. Het eiland is voor verreweg het grootste gedeelte, hetzij regtstreeks, hetzij middellijk, onderworpen aan Nederlands gezag. Het nederlandsche gebied behoort administratief tot:1) het gouvernement C., 2150 vierk. mijlen, 262,000 zielen, hoofdpl. Macassar;
2) de residentie Manado (het N. O. des eilands), 1267 vierk. mijlen, 108,000 zielen, welke residentie met
3) het gebied van den sultan van Ternate aan het nederl. gouvernement der Molukken ondergeschikt is.

De eerste Europeanen, die C. in bezit namen (1525), waren de Portugezen, die echter reeds 1660 werden verdreven door de Hollanders. Celebes geeft zijnen naam aan eene groep eilanden, van welke de voornaamste zijn: C., Sangir, Banca, Boeton, Xoella en Saleijer.

< >