lat. Arverni, d. i. het land der Arvernen, een oud landschap van Frankrijk, met de hoofdpl.
Clermont-Ferrand, besloeg de tegenw. departementen Puy-de-Dôme en Cantal, en het arrondissement Brioude van het dept. Haute-Loire. Het werd ingedeeld in Opper- en Neder-A.: Neder-A., het noordelijk gedeelte, met de hoofdpl. Clermont, en als voornaamste steden Riom, Aigueperse, Volvic, Brioude, Evaux, Chambon, Billom, Cusset, Issoire, la Chaise-Dieu en Langeac; Opper-A., het zuidelijk gedeelte, met de hoofdpl. St. Flour, en de steden : Chaudes-Aigues, Murat, Mauriac, Aurillac, Montsalvy. Neder-A., dat ook Limagne genoemd werd, is beroemd om zijne vruchtbaarheid. De grond draagt overal de sporen van eene vulcanische gesteldheid, en de bergen, die het land als overdekken, zijn nagenoeg allen uitgebrande vulkanen, ofschoon het tijdstip onbekend is, waarop zij hebben opgehouden te werken. De Arvernen, die hunnen naam aan A. hebben gegeven, waren een der magtigste volkeren van transalpijnsch Gallië, en de geduchtste mededingers, die de Eduërs hadden vóór de veroveringen der Romeinen. Uit A. kwam Vercingétorix, de hardnekkigste tegenstander van Cesar, en wiens onderwerping die van geheel Galliè ten gevolge had. Onder de Romeinen was Arvernië lang een bloeijend land, en de letteren werden er beoefend met goed gevolg. In 475 maakten de Visigothen zich van A. meester, en in 507 werd het hun ontweldigd door Clovis. Onder de koningen van den eersten stam werd A. een graafschap, onderhoorig aan Aquitanië. In de 8e eeuw maakt de geschiedenis melding van een graaf van A., genaamd Blandin, die hertog Waifar bijstond tegen Pepijn den Korte. Na hem behoorde dit graafschap achtereenvolgend aan onderscheidene famiiiën. In 979 kwam het erfelijk aan de familie der vicomten van Auvergne, die vasallen waren van de hertogen van Aquitaniè. In 1155 werd het in tweeen gesplitst : het graafschap A. (behoorende aan den jongsten tak der familie) en Dauphiné d'A. (behoorende aan den oudsten tak). Het graafschap werd verbeurd verklaard onder Füips-August; Dauphiné werd bij de troonsbestijging (1610)van bodewijk XIII door dezen met de kroon vereenigd.
