Zonder bijkomende omstandigheden behoort een wond regelmatig te genezen, zonder ettering of koorts van eenige beteekenis. Toch vinden we bij grootere wonden in den tegel ook bij overigens ongestoord verloop eenige dagen lang des avonds temperatuursverhooging; deze z.g. aseptische wondkoorts wordt veroorzaakt door opslurping van het veranderde bloed der wondoppervlakte (resorptiekoorts), wellicht ook soms door den schok, dien het centrale zenuwstelsel bij de verwonding heeft ondergaan.
Volgens sommigen is dit toch een lichte infectie; dit is echter onwaarschijnlijk omdat de koorts zoo spoedig optreedt en omdat we hetzelfde verschijnsel soms vinden bij subcutane, d.z. onderhuidsche wonden.De eigenlijke W. worden veroorzaakt door het binnendringen van ziektekiemen (splijtzwammen) en zijn dus wondinfectie’s; sedert de invoering van anti- en asepsis komen zij veel minder voor dan vroeger. De voornaamste wondettering veroorzakende (pyogene) bacteriën zijn: streptococcus pyogenes, staphylococcus pyogenes, van ieder 2 soorten, aureus en albus; echter kunnen ook andere bacteriën onder sommige omstandigheden ettering opwekken (pyogeen worden). Men kan onderscheiden W. met uitsluitend of hoofdzakelijk plaatselijke verschijnselen, en andere, waar algemeene verschijnselen op den voorgrond treden; een overgang daartusschen vormt de wondroos of erysipelas, een ontsteking der kleinste (capillaire) lymphevaten in de huid.
Bij de algemeene W. vindt men koorts (wondkoorts) die bij de z.g. ettervergiftiging (pyaemie) een eigenaardig karakter aanneemt (zie Pyaemie); de tong is droog en beslagen, geen eetlust; in sommige gevallen bestaat een opvallend gevoel van welbevinden (euphorie).
Niet alleen de bacteriën zelf, ook hun producten (toxinen) kunnen in het bloed overgaan (septichaemie) ; dit proces verloopt in den regel sneller (sneller opslorping, sneller uitscheiding). Deze algemeene vergiftigingen van het lichaam worden ook wel aangeduid met den naam bloedvergiftiging.
Tot de voornamelijk plaatselijke W. behoort o.a. het hospitaalversterf (gangraena nosocomialis), een van de wond uitgaand voortschrijdend versterf, dat in den voorantiseptischen tijd (vooral bij oorlogen) zeer veel voorkwam en meestal den dood veroorzaakte.
Verder de wonddiphtherie, waarbij op de wond een spekachtig beslag wordt gevormd, dat later weer afgestooten wordt. Dit proces gaat niet zoo diep als het vorige, maar levert toch ook gevaar op voor het leven, daar ieder oogenblik door opzuiging van giftige stoffen algemeene bloedvergiftiging kan optreden.
Het verschijnsel dat bijna alle W. gemeen hebben is wondkoorts. De van uit de wond opgenomen giftige stoffen brengen de normale reguieering van warmteproductie en warmteverlies van het menschelijk lichaam op een bepaalde wijze in de war, daardoor stijgt de lichaamstemperatuur. Het optreden van wondkoorts bewijst: eensdeels dat er bacteriën of vergiften in het bloed worden opgenomen, anderdeels dat het lichaam bezig is zich te verweren tegen die ingedrongen stoffen. Dit verweer geschiedt, doordat het lichaam zelf bezig is tegengiften te vormen, welke verschillend zijn, naar gelang van het soort vergif, dat van uit de wond in het bloed wordt opgenomen. Het lichaam produceert twee groote groepen van tegengiften: de alexinen, welke voornamelijk de bacteriën vernietigen; de antitoxinen, welke de vergiftige chemische stoffen neutraliseeren. Buitendien bezitten witte bloedlichaampjes (phagocyten vreetcellen) het vermogen om bacteriën in zich op te nemen en te vernietigen.
Of de verhooging der lichaamstemperatuur als zoodanig ook moet beschouwd worden als een verweermiddel van het menschelijk lichaam tegen ingedrongen bacteriën is niet zeker, echter wel waarschijnlijk.
De behandeling der wondkoorts is daarom niet direct gericht tegen de temperatuursverhooging, maar zij tracht zoo krachtig mogelijk de eliminatie (verwijdering door uitscheiding) der vergiftige stoffen, zoowel uit het lichaam als uit de wond te bevorderen en tevens het locale en algemeene weerstandsvermogen van den lijder te verhoogen.
Het allerbeste middel tegen wondkoorts echter is, dat men vóór, tijdens en na een operatie of verwonding al die maatregelen neemt, welke de moderne wondbehandeling (zie Asepsis en antisepsis) ons leert, om infectie of verontreiniging der te maken of der gemaakte wond te voorkomen.
