peesscheede, en ziekten daarvan. De peeskoker of peesscheede bestaat uit een buisvormig vlies, dat een slijmig vocht bevat, waarin de pezen bij haar bewegingen heen en weer glijden.
De meest voorkomende ziekte der peesscheeden is de ontsteking, tendovaginitis genaamd; men vindt deze voornamelijk aan den onderarm, soms ook aan den voet. De ontsteking kan zich op verschillende wijze openbaren, hetzij door een geringe, vezelstofachtige uitzweeting, of door afscheiding van weiachtig of etterig vocht.De eerste vorm, de z.g. droge of knarsende peesscheedeontsteking (Tendovaginitis crepitans of knar), wordt het meest in de groote peesscheeden aan de rugzijde van den onderarm, dicht boven het handgewricht waargenomen en ontstaat bij overmatige inspanning van de spieren van den onderarm, vooral door dikwijls herhaald buitenwaarts draaien van den arm, b.v. bij waschvrouwen, draaiers, enz.; onder pijnlijkheid en functiestoornis vormt zich op de aangegeven plek een kleinere of grootere zwelling, en bij elke beweging hoort men een knarsend geluid, dat door het tegen elkander wrijven van de door ontstekingsuitzweeting ruw geworden vlakten tot stand komt; bij minder sterke aandoeningen hoort men dit geluid niet, doch voelt men het slechts met de opgelegde hand als een eigenaardig knarsen (alsof men droog meel kneedt). Behandeling: rust, massage en drukkende verbanden.
De Tendovaginitis serosa, waarbij afscheiding van weiachtig vocht plaats vindt, verloopt in den regel meer slepend. Zij zetelt bij voorkeur op dezelfde plaats als de vorige vorm, waaruit zij dikwijls ontstaat, en berust in vele gevallen op tuberculose, soms ook op Syphilis. Deze sereuse T. wordt ook wel met den naam Hygroma der peesscheeden aangeduid. Men vindt hierbij soms een groot aantal eigenaardige rijstkorrelachtige lichaampjes (corpora orizoidea) in de peesscheede. De behandeling bestaat in massage, drukverbanden, blauwe zalf, jodiumtinctuur. Waar echter verdenking bestaat op tuberculose leiden deze middelen niet tot het doel, en is massage zelfs gevaarlijk; in die gevallen moet men zoo spoedig mogelijk geopereerd worden; soms helpen ook inspuitingen in de peesscheede van jodoform-olie. Ook bij den syphilitischen vorm is behandeling der algemeene ziekte noodzakelijk.
Van veel meer beteekenis en gevaarlijker is de etterige peesscheede-ontsteking, die licht, door ontstekingen in de nabijheid der peesscheede, vooral bij vinger-ontstekingen (panaritium of fijt) ontstaat en het te gronde gaan van de ontstoken pees en daardoor blijvende gebruiksstoringen van het betrokken lid (meestal de hand) ten gevolge kan hebben. Als namelijk de scheede geheel met etter gevuld is, sterft de pees in den regel af en wordt na eenigen tijd in lange, wormvormige stukken (vandaar ook wel de naam vingerworm voor fijt) uit de door het wegvloeien van den etter ontstane fistelopening uitgestooten; niet zelden kruipt de ettering verder in den arm op en kan zij de krachten van den zieke ernstig uitputten, ja, soms moet zelfs tot amputatie worden overgegaan. Men tracht de etterige peesscheede-ontsteking daardoor te voorkomen, dat men bij elke ontsteking der vingers en der hand dadelijk voor het hoogleggen van de hand, voor rust en ontzien ervan, en vooral voor tijdige ontlasting van den etter zorgt; hebben de symptomen van de peesscheede-ettering (roodheid, zwelling en groote pijnlijkheid van de geheele hand en den onderarm) zich reeds vertoond, dan mag met de ontlasting van den gevormden etter door middel van een flinke snede niet gewacht worden, daar deze alleen erger voorkomen kan.
