Als werkgever een nieuwe baan zoeken voor een met ontslag bedreigde werknemer (lees: iemand die niet meer functioneert binnen het bedrijf en weg moet, maar dat klinkt nogal cru). Outplacement staat in contrast met ‘placement’ (plaatsing), jargon voor het vinden van een job voor iemand die ‘binnen’ wil. Het Amerikaans-Engelse werkwoord ‘to outplace’ verving sinds eind jaren zestig meer en meer de algemene term ‘to displace’ (verplaatsen, maar ook ontslaan). Een Engels synoniem dat bij ons niet gebruikt wordt is ‘constructive termination’. Ook hier moet een vreemd woord een onaangename situatie camoufleren.
In een technocratische wereld worden ontslagen verpakt in termen zoals interne reorganisatie*, herstructurering*, sanering* enzovoort. Vroeger werd bij een reorganisatie* uitsluitend gesproken over het geld dat de vertrekkende werknemer moest meekrijgen. Tegenwoordig komt in het sociaal plan een zinnetje te staan over het recht op outplacement. Lange tijd werd gezocht naar een passende Nederlandse vertaling van dit begrip. Er werden voorstellen geopperd zoals ‘ontslagbegeleiding’, ‘vertrekbemiddeling’ en ‘uitwervingsbeleid’, waarvan wellicht alleen de laatste term verhullend genoeg is om als eufemisme door te gaan. De eerste twee termen klinken mogelijk in al hun kaalheid wat te hard. Daarom zal de Engelse benaming het wellicht nog een tijdje uitzingen.
Mijn omslagpapieren werden vergezeld van een treurig beetje smartegeld, bedoeld om mijn eigen outplacement te betalen.
Opzij, december 1994
Nog geen twee jaar geleden moesten centra worden gesloten of werden ze omgevormd tot opvang van daklozen. Er werd gedacht aan ‘outplacement’ van het personeel.
Vrij Nederland, 17-10-98
Om de vakbonden meteen te sussen, worden forse sociale begeleidingsmaatregelen voorgesteld: een
enveloppe van 8 miljard frank voor de afvloeiingen, verbetering van het huidige statuut, outplacement enzovoort.
De Morgen, 05-05-2000
