Nieuwe Groninger Encyclopedie

P. Brood, A.H. Huussen en J. van der Kooi (1999)

Gepubliceerd op 20-09-2021

Vete

betekenis & definitie

Methode om bij het ontbreken van het geweldsmonopolie van de staat een conflict op te lossen. Iedere vrije man had het recht voor zijn belangen op te komen waardoor een conflict (vete) kon ontstaan.

Een vete moest publiekelijk worden aangekondigd en de strijd openlijk gevoerd. De partijen, meestal gegroepeerd rond een ‘adellijke’ familie, werden aangevoerd door een veteleider die zijn verwanten en aanhangers verenigde (vetehelpers). Een vete kwam tot een eind door een verzoening (deding) die tot stand kwam door bemiddelaars (dedingesluden). In de zoen werden de nieuwe verhoudingen (het resultaat van de vete) vastgelegd en financiële regelingen getroffen, vaak bekrachtigd door één of meer huwelijken tussen leden van beide partijen.Eerst de kerkelijke autoriteiten en met het toenemen van haar gezag ook de wereldlijke overheid trachtten de vete aan banden te leggen (vrede). Met het ontbreken van een centraal gezag in de Friese landen bleef dit systeem van conflictoplossing lang bestaan.

Lit.: P.N. Noomen, ‘De Friese vetemaatschappij: sociale structuur en machtsbases’ in: J. Frieswijk e.a. (red.), Fryslan, staat en macht 1450-1650. Bijdragen aan het Historisch Congres te Leeuwarden van 3 tot 5 juni 1998. Fryske Akademy 875 (Hilversum 1999) 43-64.

< >