Nieuwe Groninger Encyclopedie

P. Brood, A.H. Huussen en J. van der Kooi (1999)

Gepubliceerd op 20-09-2021

Thesinge

betekenis & definitie

Gron.: Taisn, Taisgen.

Dorp in de gemeente Ten Boer ten W. van de hoofdplaats en ten N. van Garmerwolde. Het voormalige klooster hier was de benedictijnenabdij Germania, gewijd aan H. Felicitas en haar zeven zonen. Het dubbelklooster werd volgens zijn vita gesticht door Hathebrand; eerste vermelding daarna dateert van 1283. De zorg voor de parochiekerk van Bedum was sinds 1285 de taak van dit klooster, evenals die voor de parochiekerk van Stedumerwolde. Ongeveer 900 ha grondbezit, dat behoorde tot het zijlvest de Drie Delfzijlen en het Winsumerzijlvest. De abdij werd in 1584 verwoest, waarna de kloosterlingen verhuisden naar hun stadshuis in de Harderingestraat te Groningen.

De huidige hervormde kerk (tweede helft 13de eeuw) is een restant van de kloosterkerk. In 1786 werd de oude kerk op het koor na afgebroken. De kerk is voorzien van blindnissen met siermetselwerk, fraaie bakstenen kapitelen, preekstoel uit 1660 en een in 1873 door Roelf Meijer gebouwd orgel. De dakruiter heeft een zwaan als windwijzer. Toen de gereformeerden in 1876 hun eigen kerk wilden bouwen, stuitte dat op grote weerstand van de hervormden. Die eisten dat de gereformeerde kerk buiten gehoorsafstand van de hervormde kerk zou liggen; dit verklaart de excentrische ligging.

De gereformeerde kerk heeft een ongeschonden interieur uit de bouwtijd. Korenmolen ‘Germania’ (stellingmolen) uit 1852.

Ten Z. van het dorp ligt het Thesingermaar, dat overgaat in het Kardingermaar tot het Damsterdiep bij Ruischerbrug; scheiding van Gorecht en Hunsingo enerzijds en Fivelingo anderzijds. Ten N. van de plaats ligt het gehucht Achter-Thesinge aan de Thesingerweg in de Thesingerpolder. In de naburige gemeente Bedum loopt de Thesingerweg naar Lutjewolde (gemeente Ten Boer).

In de Middeleeuwen Thiasingacloster en Thiasengecloster (13de eeuw) en Thezengedoster (1300) = klooster van de lieden van Thiasa (mansnaam). Schimpnamen voor de inwoners: Kouketers, Koukvreters.

Lit.: F.J. Bakker, K. Middel en A.). Rinzema (red.), Kleine Groninger kronieken. De Groninger historiografie tot ca. 1560 (te verschijnen in 2000); A. Zwart, Thesinge, veen, klei. woudgrond en het Thiasinga Closter (Groningen 1994); J.M.M.

Hermans, 'Nieuwe gegevens over het klooster Thesinge’, Groninger Kerken 7 (1990) 76-79; D. Drost, Thesinge en de Afscheiding van 1834; een aanzet tot een dorpsreconstructie (Groningen 1981); A.Th. Dubbeling, B. Raangs en H.G. de Olde, 'De Nederlandse Hervormde kerk te Thesinge', Publicaties Stichting Oude Groninger Kerken nr. 16 (1976) 101-117; G.K. Bolhuis en J.A. Arkemade Blécourt, Ten Boer in oude ansichten, (Zaltbommel 1974-1994).

< >