Monumentale houder waarin een grote hostie zichtbaar opgeborgen wordt voor uitstelling of processie. De monstrans (monstrare = tonen) als vorm van liturgisch vaatwerk in het katholieke geloof dateert uit de 14de eeuw, een gevolg van het door paus Urbanus IV in 1264 ingestelde heilige Sacramentsfeest.
Een monstrans is vervaardigd uit zilver en/of goud en bestaat uit een lunula (hostiehouder) op een voet en een stam. De lunula is omgeven door een stralenkrans of een anderszins rijk gedecoreerde ombouw met architecturale motieven, bekroond met een kruisje.De r.-k. kerk te Sappemeer bezit een 15de-eeuwse monstrans, de r.-k. kerk te Ter Apel een uit 1644. Een monstrans uit 1523, eigendom van de parochie van de H.H. Martinus en Jozef, bevindt zich in het Groninger Museum.
Lit.: J. Braun, Das christliche Altargerät in seinem Sein und in seiner Entwicklung (München 1932) 348-411; L Boiten en J.H. Leopold, Pronkstukken van katholiek kerkzilver in Groningen. Tentoonstellingscatalogus (Groningen 1987).
