Nieuwe Groninger Encyclopedie

P. Brood, A.H. Huussen en J. van der Kooi (1999)

Gepubliceerd op 20-09-2021

Midwolde

betekenis & definitie

Gron.: Midwolle.

Dorp in de gemeente Leek ten N. van de hoofdplaats, ten N.O. van Tolbert, ten Z. van de rijksweg Ay en ten W. van het Leekstermeer.

De bakstenen kerk heeft een schip uit de tweede helft van de 12de eeuw met een inspringend rechtgesloten koor uit de 14de of 15de eeuw. De hoge zadeldaktoren is eveneens in oorsprong 12de-eeuws; verhoogd in de 14de of de 15de eeuw. De kerk heeft een fraai interieur met een door Allert Meijer ontworpen en door Jan de Rijk gesneden preekstoel uit 1711-1714. Verder een hoog geplaatste herenbank uit 1660 voor de familie Van In- en Kniphuisen en het marmeren grafmonument, vervaardigd door Rombout Verhulst in de periode 1665-1669 in opdracht van Anna van Ewsum voor haar overleden echtgenoot Carel Hieronymus van In- en Kniphuisen. Op het grafmonument worden de overledene en zijn weduwe afgebeeld; hieraan is later een door Bartholomeus Eggers gemaakt staand beeld van Georg Wilhelm van In- en Kniphuisen, Anna’s tweede man, toegevoegd. Onder het koor bevindt zich een grafkelder voor leden van de geslachten Van Ewsum en Van In- en Kniphuisen.

Aan de wand hangen tien rouwborden uit de jaren 1639-1768 van leden van deze families. Het orgel dateert uit 1630 en is als huisorgel gebouwd door Levyn Eekman (waarschijnlijk voor de borg Nienoord); in 1660 werden onderdelen ervan gebruikt voor het nieuwe orgel door Andreas de Mare en werd het van beschilderde luiken voorzien. De toren, gefundeerd op zwerfkeien, is in de 16de eeuw verhoogd. Bij de onoordeelkundige restauratie van 1911-1913 werd in de kerk een gemetseld tongewelf door een houten vervangen. In de zuidgevel is in 1912 een gebrandschilderd glas aangebracht ter herinnering aan de tragische verdrinkingsdood van de familie Van Panhuys.

Naamsbetekenis: zie Midwolda.

Lit.: J. van Biezen, C.W. Fock en K. van der Linde, Het orgel van Midwolde (Groningen 1989); F.T. Scholten, Rombout Verhulst in Groningen; zeventiende eeuwse praalgraven in Midwolde en Stedum (Utrecht 1983); J.A. Feith, Het kerkje en de grajiombe te Midwolde (z.p. 1890); A. Meijer, Het huis Nienoord en de grajiombe te Midwolde (Groningen 1887).

< >