Gron.: Kommerziel.
Dorp in de gemeente Zuidhom; vóór 1990 lag het in twee gemeenten, het westelijke deel in Grijpskerk, het oostelijke deel in Oldehove. De gemeentegrens was het Kommerzijlsterdiep dat van Z. naar N. door deze plaats loopt en als Kommerzijlsterrijt bij Electra in het Reitdiep uitkomt. Kommerzijl is ontstaan bij een van de zijlen in het Westerkwartier. Deze Kommerzijl is aangelegd omstreeks 1600, bracht met de Aduarderzijl het water ‘op’ het Reitdiep en gaf Kommerzijl zijn naam; heeft dienst gedaan tot 1877.
De Kommerzijl, die al was gepland vóór 1600, maar door oorlogsomstandigheden in het Westerkwartier na 1580 niet werd gerealiseerd, kwam in de plaats van de Bomster- en Nijezijl (zie Niezijl). De sluis (zijl) werd aangelegd bij het maken van de dijk die het Humsterland verbond met de Ruigewaard. Deze dijk werd na de afsluiting van het Reitdiep in 1876 slaperdijk. De sluis werd aanvankelijk Opslachterzijl genoemd in verband met de aan de dijk om de Ruigewaard gelegen schans de Opslach of Upslachte, waarvan de resten bij de molen zijn gevonden. Aan de noordoostzijde van Kommerzijl aan de buitengeul van de sluis in het Niehoofsterdiep, had de heer van Ewsum een zoutkeet. De wallen, waarbinnen het vloedwater na het bezinken kon worden ingedampt, bestaan gedeeltelijk nog.
Vóór 1672 Opslachterzijl, later Kommerzijl. Betekenis: zijl = uitwateringssluis. Volgens overlevering bracht de doordamming van de Kommerzijlsterriet en de sluisbouw veel moeite en kosten (kommer en kwel) met zich mee.
Schimpnaam voor de inwoners: Spierens.
Lit.: W.J. Formsma, Grijpskerk. Geschiedenis van een Groninger gemeente (Groningen 1986); J. Roorda en G. Soldaat, Fotoboek Kommerzijl (Kommerzijl 1985); B. Helder, Grijpskerk in oude ansichten (Zaltbommel 1975).
