(Dillenburg 1604 - Bergendal (Kleef) 1679)
Zoon van Jan VII de Middelste en Margaretha van Holstein-Sonderburg. Tijdens het eerste Münsterse conflict (1665-1666) verdreef hij de bisschop uit Groningen. Verder succes bleef uit, mede door de verwaarloosde staat van het Staatse leger. Johan de Witt verweet hem gebrek aan leiderskwaliteiten. In 1672 had Johan Maurits niettemin opnieuw de leiding over de defensie, eerst van een deel van de Hollandse waterlinie, vervolgens van de noordelijke gewesten. In november 1673 bezocht hij Groningen.
Ook trad hij op als adviseur van Willem III. Door zijn achteruitgaande gezondheid moest hij echter weldra zijn militaire commando opgeven. Vanaf 1621 was hij al werkzaam geweest in het leger van Maurits en Frederik Hendrik. De WestIndische Compagnie maakte hem kapiteingeneraal en gouverneur in Brazilië (1636-1644). In zijn gevolg zat de Groninger schilder Albert Eeckhout. Ook aan de Afrikaanse kusten streed hij.
In 1647 werd hij door Frederik Willem de Grote Keurvorst van Brandenburg benoemd tot stadhouder van Kleef, Mark en Minden. Hij hield van kunst en wetenschap. In religieus opzicht toonde hij zich verdraagzaam.
Lit.: P.J. Bouman, Johan Maurits van Nassau. De Braziliaan (Utrecht 1947): M. van der Bijl, ‘Johan Moritz von Nassau-Siegen (1604-1679): eine vermittelnde Persönlichkeit’ in: H. Lademacher (red.), Oranien-Nassau, die Niederlande und das Reich (Münster 1995) 125-154.
