Delfzijl is als natuurlijke haven begonnen. Dit in tegenstelling tot de Eemshaven die op de kruising van het Ranselgat en de Oude Westereems, 15 km ten noorden van Delfzijl, werd aangelegd.
De geschiedenis van de haven van Delfzijl gaat terug tot ca. 1300. In de Delf (het Damsterdiep) werd toen een sluis (zijl) aangebracht. Een sluis betekende wachtende schepen, die op hun beurt tot handel leidden. Er vestigden zich mensen rond de sluis en dat was het begin van Delfzijl.Eind jaren ’60 werd besloten tot de bouw van een diepzeehaven aan de Groninger kust. De Eemshaven was bestemd als overloop voor de groeiende zeehavenindustrie in het Westen. Daarvan is het door de oliecrises en de economische recessie in de jaren ’70 nooit gekomen. Na de opening in juni 1973 heeft de Eemshaven zich inmiddels ontwikkeld tot een goed functionerende op- en overslaghaven van o.a. voedingsmiddelen. De groei van de haven van Delfzijl in de jaren ’50 is vooral te danken aan de vestiging in 1957 van de NV Koninklijke Nederlandse Soda-industrie. Deze vestiging bracht zoveel nieuw scheepvaartverkeer met zich mee dat een nieuwe binnenhaven gegraven moest worden.
Sinds de jaren ’50 kozen steeds meer industrieën Delfzijl als vestigingsplaats. De sodafabriek groeide uit tot de Akzo Nobel, middelpunt van een groot chemische cluster, waar veel mensen werk vinden. Begin 20ste eeuw kwam de organisatie van de haven Delfzijl in handen van het Provinciaal Havenbedrijf. Door de groei werd duidelijk dat Delfzijl een eigen centraal orgaan nodig had voor het goed functioneren van een modern haven- en industriecomplex. Dit leidde in 1958 tot de oprichting van het Havenschap Delfzijl, een bestuursorgaan dat bij de Wet van 31 juli 1957 rechtspersoonlijkheid bezit. Het betreft een gemeenschappelijke regeling, welke is aangegaan door het Rijk, de Staten van Groningen en de gemeente Delfzijl.
De gemeenschappelijke regeling uit 1957 werd in januari 1988 aangepast door toetreding van de Eemshaven (Havenschap Delfzijl/ Eemshaven). Na 1995 vond er een reorganisatie plaats om het bestuur van de haven af te stemmen op een markt- en klantgerichte aanpak. Het nieuwe bestuur voert de naam Groningen Seaports. Zo hebben de havens zich getransformeerd van een beheer- naar een ondernemende ontwikkelorganisatie, met als kerntaken het ontwikkelen van nieuwe industriële en logistieke toepassingen.
Lit.: F. Hofstra, ‘De Eemshaven. Hoge doelstellingen en lege industrieterreinen', GHJ 1999, 89-104.
