Hieronder verstaat men zacht gebakken aarde, een materiaal, dat in alle tijden en bij schier alle volken gediend heeft en nog dient tot het vervaardigen van allerlei bouwstoffen, versierende bouwdeelen en gebruiksvoorwerpen.
Als bouwstoffen komen in aanmerking dakpannen, tegels, buizen; als versierende bouwdeelen allerlei plastische ornamenten en reliefs. Hoe geschikt de terra cotta nu ook zij voor deze doeleinden, zoo staat dit materiaal wat schoonheid en voornaamheid betreft ver ten achter bij het marmer. Ook stelt het ten opzichte van de fijnere vormen en de verheven details zekere perken, de omtrekken van de uit terra cotta vervaardigde ornamenten zijn minder zuiver, de scherpte van relief laat te wenschen over, de indruk, dien zij maken is altijd eenigszins minderwaardig.
Toch zijn er op dit gebied merkwaardige dingen voortgebracht; beroemd zijn de terra cotta werken van de Certosa bij Pavia en van de paleizen te Bologna. En van den Florentijnschen beeldhouwer Luca della Robbia (1400— 1482) bestond de voornaamste werkzaamheid in het maken van figuren uit geglazuurde terra cotta; o.a. heeft hij daarmede versierd het gewelf van de voorhal van de Capella Pazzi te Florence.
Van zeer groot belang is de terra cotta voor de gebruiksvoorwerpen, die behooren tot de pottenbakkerskunst. In de Heilige Schrift wordt hiervan herhaaldelijk gewag gemaakt, en wat we lezen in Jeremia 18 : 3, dat de pottenbakker zijn werk maakt op de draaischijf, is thans nog de manier, waarop dit aardewerk wordt vervaardigd.
Op onovertroffen wijze hebben de Grieksche kunstenaars de pottenbakkerskunst beoefend, en op dit gebied hebben zij kunstvoorwerpen vervaardigd — vazen en schalen — die getuigen van hun edelen zin voor schoone lijnen en hun fijn gevoel voor sierlijke vormen. Groot was hun voorliefde voor dezen tak van nijverheid, en zoo zeer stond het kunstvaatwerk bij het Grieksche volk in eere, dat deze voorwerpen tot verheven en gewijde doeleinden werden aangewend. Zij werden gebruikt als vasa votiva bij godsdienstige-, als vasa funeraria bij begrafenisplechtigheden, terwijl met kostbare olie gevulde vazen dienden als eereprijzen bij openbare spelen. Deze vazen waren beschilderd met sierlijke ornamenten en voorstellingen aan het heldentijdperk ontleend. Duizenden van deze voorwerpen zijn in musea ondergebracht.
Ook van de Romeinen zijn talrijke voorwerpen van terra cotta, vazen en ornamenten opgedolven. Die welke bij de opgravingen te Pompeji zijn gevonden staan, wat hun kunstwaarde betreft, ver ten achter bij de metalen voorwerpen van dien aard. Ook zijn hier kandelabers van terra cotta voor den dag gekomen.
In lateren tijd heeft men in verschillende landen deze kunstindistrie met voorliefde blijven beoefenen en ook in ons land heeft men er zich steeds op toegelegd. Beroemd is o.a. het Delftsch aardewerk. Ook thans nog bestaan er hier te lande verschillende werkplaatsen en fabrieken, die zeer artistiek werk van dien aard leveren.
In de moderne architectuur worden beelden en ornamenten van terra cotta, zoowel voor uitals inwendige versiering, weer veelvuldig toegepast; ook in ons land zijn daarvan verschillende artistieke voorbeelden aan te wijzen.
