volgde in het jaar 705 v. C. zijn vader Sargon op als koning van Assyrië.
De talrijke opschriften, die we van hem bezitten, handelen zoowel over gebouwen en andere vredeswerken als over krijgsbedrijven. De werken des vredes kwamen vooral ten goede aan Sanheribs geliefde residentie Ninevé.
Hij heeft haar zoozeer vergroot, dat de oude omvang tot den nieuwen stond als drie tot zeven. Aan hare verzorging met water heeft hij veel arbeid laten besteden.
Bij den bouw van hare paleizen werd geen moeite gespaard. En de breedte van haar koningsallée werd in een strenge bouwverordening gehandhaafd.Sanheribs krijgsbedrijven waren voornamelijk gericht tegen twee groepen van vijanden (zie art. Sargon). Hij had ook wel te strijden in het Noorden, maar toch meer in het Zuid-Westen, en vooral in het Zuid-Oosten. Reeds op zijn eersten veldtocht (703 of 702) bestreed hij in Babylonië Merodach-Baladan, die daarna Sargons dood weer den troon had beklommen. MerodachBaladan, hoewel door Elam gesteund, werd verslagen. Hij stak met zijn getrouwen de Perzische Golf over, en stichtte aan gene zijde, onder Elamietische opperhoogheid, een nieuw staatje.
In Babel maakte Sanherib nu tweemaal iemand van zijn keus tot koning; de tweede was een eigen zoon van hem. In 694, of misschien iets later, zette Sanherib een grootsche scheepsonderneming tegen Merodach-Baladan op. Het verhaal ervan is bijna romantisch om te lezen, maar het succes was niet overweldigend. Voor Sanheribs zoon, die op den troon van Babel zat, had de avontuurlijke onderneming zijns vaders fatale gevolgen. De koning van Elam, gebelgd over den aanval op zijn grondgebied, trok naar Babylonië. De zoon van Sanherib werd gevankelijk naar Elam gevoerd, en in Babylonië kwamen weer koningen, die het met Elam hielden. Er volgden jaren van onophoudelijken strijd, totdat Sanherib in 689 de stad Babel met ruwe hand verwoestte.
Zooveel over den strijd in het Zuid-Oosten. Onder Sanheribs vijanden in het Zuid-Westen bekleedde Hizkia van Juda een voorname plaats. Omtrent den befaamden tocht naar Palestina, dien Sanherib in 701 ondernam, zijn zoowel uit Assyrië als uit Juda uitvoerige berichten tot ons gekomen. Met die uit Juda bedoel ik natuurlijk de Bijbelsche, 2 Kon. 18 : 13—19 : 37 en parabelen. Bij Sanheribs nadering vluchtte Luli, de koning van Sidon, vermoedelijk naar Cyprus. Sidon en de van haar afhankelijke steden, tot Akko toe, onderwierpen zich aan den Assyriër.
Tal van staten kwamen nu Sanherib met geschenken huldigen: Ammon, Moab, Edom en andere. Maar drie vijanden hielden nog stand: Askalon, Ekron en Juda. Met Askalon heeft Sanherib het eerst afgerekend, althans in zijn opschriften. Maar Ekron riep de hulp van Egypte en Ethiopië in. Die hulp kwam. En Sanherib kon met Ekron niet afrekenen, voordat hij in Elteke slag had geleverd tegen de Afrikaansche troepen.
Nu volgt in den Assyrischen tekst weldra het verhaal van Sanheribs actie tegen Hizkia. Evenals het Bijbelsche bericht begint ook het Assyrische hiermede, dat tal van Judeesche steden werden veroverd, en het voegt eraan toe, dat ruim 200000 menschen werden gevangen genomen. Maar verder is er, wat de volgorde betreft, een belangrijk verschil tusschen het Bijbelsche en het Assyrische verhaal. Beide maken er melding van, dat Hizkia overging tot het betalen van een zware schatting aan Sanherib. En beide spreken over Sanheribs maatregelen tegen Jeruzalem. Maar in het Bijbelsche verhaal gaat de schatting voorop, terwijl ze juist het slot vormt van het Assyrische bericht.
Ik veronderstel, dat de Assyriër opzettelijk de tribuutbetaling naar het slot heeft verschoven. Er viel aan het einde iets te bemantelen, en de schrijver wilde toch gaarne sluiten met een succes. Het verloop van zaken, zooals ik mij dat in bijzonderheden voorstel, is geschetst in mijn rectorale oratie: Sanherib, korting van Assyrië (Leiden 1915), bladz. 16—40. Zie voorts, in deze Encyclopaedie, het artikel: Hizkia.
Nadat Sanheribs leger in 701 door de slaande hand Gods was getroffen, heeft hij nog twintig jaar geregeerd. Omtrent zijn wapenfeiten tot op 689 is hierboven iets medegedeeld. Uit zijn latere jaren is ons veel minder bekend. Naar het schijnt vond men ook in Assyrië zijn optreden tegen Babel al te kras. Doch naar allerlei dingen uit de laatste acht jaar van zijn leven kunnen we slechts gissen. In 681 werd hij door zijn zonen Adramelech en Sarezer vermoord.
Den tempel, waar dit geschiedde, heeft men wel in Babel gezocht. Het is echter veel aannemelijker, dat de moord in Assyrië plaats greep. De moordenaars namen de wijk naar het land Ararat (zie artikel Sargon). En Esarhaddon, een andere zoon van Sanherib, beklom den troon van Assyrië.
