I. John Owen, 1616—1683, puriteinsch godgeleerde.
Op 12-jarigen leeftijd werd hij opgenomen als leerling in Queens-College te Oxford. Op 19-jarigen leeftijd was hij reeds Magister artium.
In 1637 moest hij als tegenstander van Laud zijn arbeid te Oxford laten varen. Vijf jaren achtereen werd hij nu door geestelijke aanvechtingen gekweld.
Hij werd van zijn geestelijken strijd verlost onder het aanhooren van een preek over Matth. 8:26. Daarna werd hij predikant te Coggleshall.
Cromwell nam hem mede naar Ierland en Schotland. In 1651 werd hij decanus aan de Christ Church te Oxford.
Van 1652—1657 was hij vice-kanselier van de Universiteit aldaar. Met de restauratie verloor hij dat ambt en nu leefde hij teruggetrokken in Londen.
Hij behoorde tot de weinige puriteinsche predikanten, die openlijk den dood van Karel I goedkeurden.Hij was een uiterst geleerd man, daarbij een vroom man, die veler achting genoot. Als predikant was hij gezien, maar zijn preeken waren wat breedsprakig. Toen hij in Londen woonde, hoorde hij ook John Bunyan preeken, en toen koning Karel II hem eens vroeg, hoe hij toch genoegen in de preeken van dien ketellapper kon hebben, antwoordde Owen : „ik zou gaarne mijn heele wetenschap prijsgeven, wanneer ik de predikgave van dien ketellapper mocht bezitten”.
Owen was een geleerde, die veel schreef, misschien soms teveel. Zijn complete werken zijn uitgegeven onder den titel The Works of John Owen. D. D. edited by Thomas Russel. M. A. with Memoirs of his life and writings XXI vol.
London. Hij was op en top Calvinist in zijn theologische beschouwingen. Een volledige lijst van al zijn werken vindt men in Het werk van den Heiligen Geest van Dr. A. Kuyper. Daar worden in chronologische volgorde 74 boeken genoemd.
Vele zijner boeken zijn in het Nederlandsch vertaald. De meest bekende zijn Owens: Exposition of the 130th psalm, 1668. Exposition of the Epistle to the Hebrews, 1668. Discourse on the Holy Spirit, 1674. The work of the Holy Spirit, 1682. Owen was de eerste theoloog, die een afzonderlijk werk over den Heiligen Geest schreef.
Alleen Crellius beproefde vóór hem iets over dat onderwerp te schrijven. Owen schreef over dat boek: „Crellius ondernam wel iets desen aangaande, dog om de waarheit in eenige saken te vervalsen”. De werken van Owen bewogen zich voornamelijk op dogmatisch, exegetisch en ethisch terrein. Biografie over John Owen door J. W. Felix.
Heeg, P. Bokma, 1857.
II. Robert Owen, geboren 14 Mei 1771 in het Noorden van Wales, te Newton, overleden aldaar 17 November 1858, een communistische droomer, getuige zijn Nieuw-Harmony en zijn Harmony Hall. Maar toch was hij ook de man die
1° het eerst begon met goede kinderbewaarscholen in Groot-Brittanje; die
2° de verbodsbepalingen tegen den arbeid der kinderen in de fabrieken scherper liet vaststellen; die
3° productieven arbeid van oudere kinderen (in fabrieken) slechts wilde toestaan, wanneer men dat werken afwisselde met het ontvangen van deugdelijk volledig onderwijs; die
4° den eisch van een normaalarbeidsdag van 10 of 8 uren begreep en voor zijn personeel toepaste;
die
5° de zedelijke verplichting van den patroon gevoelde, om voor de arbeiders als een gezin te zorgen en hem in tijden van crisis niet dadelijk te ontslaan; die
6° in de landbouw-koloniën een goed middel zag tegen pauperisme; en die
7° het coöperatieidee voor de werklieden organiseerde.
