(Mutianus Rufus) werd geboren 1471 in Homburg. Hij is naast Reuchlin en Erasmus een der meest beteekenende figuren van het Duitsche Humanisme geweest.
Hij studeerde in Deventer en Erfurten doorreisde van 1495—1502 Italië. Sinds 1503 was hij canonicus in Gotha.
Hij gaf nooit boeken uit en toch was hij door den „Mutiaanschen Bond” een man van aanzien in de humanistische kringen. Hij stond tegenover de kerk, het dogma en den eeredienst tamelijk kritisch, maar hij stond ook zeer koel tegenover de Reformatie.
Van de volbloed-Lutheranen wilde hij niets weten. Uit den kring zijner leerlingen kwamen de duisterlingen voort, die de bekende Brieven der duisterlingen schreven tijdens den strijd van de Dominicanen met Reuchlin over de waarde der Rabbijnsche geschriften en wat daarmede in verband stond.
Tijdens den boerenoorlog stierf hij te Gotha 1526. Van Luther, die meer dan eens hem bestreed en hem ergerde, hield hij zich verre.
Men heeft Mutianus wel eens een Neo-Platonist met een Christelijken tint genoemd. Hij zeide o.a. de groote menigte moge de kerkleer aanhangen en zich voeden met raadsels en symbolen, de republiek der geleerden moet de scholastiek, de misstanden bij de curie, de papen en de monniken bestrijden.
