De hoofdstad van het 40 mijlen groote Attica, maar wereldberoemd als de hoofdzetel der Grieksche beschaving en kunst, lag tusschen twee kleinere stroomen, den Cefissos en Ilissos, die des zomers bijna geheel uitgedroogd, beneden de stad in de moerassen van de Falerische haven wegvloeien. De eigenlijke stad bestaat uit meerdere heuvels; de grootste dezer was de burcht (Akropolis) die van alle kanten afgesloten, alleen ten Westen door de heerlijke marmeren trappen en poorten van de Propylaeën toegankelijk was.
Deze heuvel droeg den oudsten tempel van Athene, het Erechteon, alsmede het Parthenon, heden nog in zijn door de Venetiaansche belegering (1687) veroorzaakte verwoesting, het bewonderenswaardigste van alle gedenkteekenen der oude bouwkunst; daarnaast stond het koperen beeld der stadgodin Pallas Athene, wier helm boven alle tempels uitstak en tot 10 mijlen ver in de zee voor de schepelingen te zien was.Juist hiertegenover, op den heuvel Areopagus, werd de apostel Paulus geplaatst, toen hij op zijn eerste zendingsreize in Europa aan de Atheners het Evangelie verkondigde (Hand. 17 : 22). Hij werd door al deze heerlijkheid niet verblind, welke Athene in verbinding met de grootste herinneringen van den voortijd, de scholen der wereldwijzen en redenaars, in één woord, met alles waarop het oude Heidendom zich verhief, tot de meest beroemde stad der wereld maakte, en ook bij de Romeinen zoo hoog gewaardeerd werd, dat zij aan hare inwoners de vrijheid schonken (3 Macc. 9:15), en dat wie aanspraak op beschaving wilde maken, aldaar studeerde. De vele tempels, beeldengalerijen en heiligdommen, waarop de stad trotsch was, verwekten bij Paulus slechts diepe smart over deze, aan het schepsel gegeven eer (vs. 29). Hij gevoelde zich daar zoo alleen (vs. 15), dat hij zijn medehelpers Silas en Timotheus (1 Thess. 3 : 1) spoedig tot zich ontbood. Maar nog voordat deze kwamen, maakte hij, even als thans nog onze missionarissen, van iedere gelegenheid gebruik om door gesprekken te wijzen op den verrezen Christus (Hand. 17 : 18). Dit geschiedde op de markt, in welker nabijheid de vergaderplaats der wijsgeeren was.
Dat de luisterende wijsgeeren hem aanstonds voor de hoogste rechtbank, den Areopagus brachten, die over doodslag en verandering in godsdienst en zeden had te oordeelen, geschiedde, zooals Lucas in vs. 21 verhaalt, omdat de meeste menschen daar tezamen konden komen. Paulus greep die gelegenheid aan, om hier, op de meest beroemde plek der Heidensche beschaving en godsdienst, met waardeering van het zoeken, dat daarin verborgen lag, een krachtig getuigenis af te leggen, zoowel van het wezen van God den algenoegzamen Schepper, als van den aan hem verwanten mensch, om hierdoor tot het verlaten der afgoderij en tot boete te bewegen.
Het altaar van den onbekenden God, waaraan Paulus zijn rede vastknoopte, doelt naar Pausianus op een bijzonder geval. Bij een pest, zegt hij, hebben de Atheners van uit den Areopagus zwarte en witte schapen laten uitloopen en waar zij zich nederlegden, zulke altaren opgericht, als er reeds meerdere waren. Bij alle vereering van de vele góden bestond er alzoo toch een vrees, dat er nog andere waren, om wier vergeten zij schuld en straf op zich laadden. Zij dachten hierbij zeker niet aan den onbekenden God Jehova ; maar het getuigenis dat er in lag van het ontoereikende van alle afgoderij, verklaart Paulus hun op een liefdevolle wijze als een zoeken, als een onwetend vereeren van den eenen waren God.
Het gevolg echter was bij deze Grieken, die op hun wijsheid zoo trotsch waren, en voor wie het Evangelie een dwaasheid was (1 Cor. 1:22), gering. Men luisterde nog, totdat Paulus over de opstanding ging spreken. De gedachte aan een opstanding was voor de Atheners het toppunt van dwaasheid (Hand. 17 : 32). Toch kwamen een der leden van het gerechtshof en een aanzienlijke vrouw tot bekeering. De apostel heeft Athene niet meer bezocht.
