Er zijn in grote delen van Zuidoost-Azië praktisch geen rijst- of andere natte open velden te vinden of er staan wel een paar saruskraanvogels op. Een echtpaar, want bij deze grootste vertegenwoordigers van de familie vormen zich paren die voor het leven bij elkaar schijnen te blijven en altijd in elkaars buurt te vinden zijn.
Die verknochtheid heeft bij de bevolking allerlei verhalen over ze doen ontstaan; op verschillende plaatsen heeft het ze zelfs min of meer heilig gemaakt. Het doden van saruskraanvogels is er zonder meer een misdaad – het allerergste is echter er één van een paar te doden; dan kan men ze beter allebei het slachtoffer maken. De overlevende van een echtpaar zal, zo zegt men, iedere nacht luidkeels om zijn of haar partner roepen en zichzelf uiteindelijk doden door met de kop op de grond te slaan. Met alle fatale gevolgen voor de mensen in de omgeving. Een gunstig gevolg van de verering is dat de vogels veelal helemaal niet schuw zijn en tot op korte afstand door de mens kunnen worden benaderd. Alleen in de broedtijd zijn ze voorzichtiger; wanneer ze dan iets niet vertrouwen, buigt het mannetje, dat het nest bewaakt, de kop diep naar beneden en sluipt in vreemd kruipende houding weg, blijkbaar in een poging de vijand weg te lokken. Lukt dat niet dan kan hij fel te keer gaan; zelfs grote dieren als runderen gaan hem op dat moment uit de weg. Saruskraanvogels vliegen betrekkelijk weinig, ofschoon ze het uitstekend kunnen. Ze zijn ook wat zwijgzamer dan andere soorten. Hun trompetroep weerklinkt alleen als er wordt genesteld of als ze door iets onbekends worden opgeschrikt.
De jongen, die al enkele uren nadat ze uit het ei zijn gekropen uit het nest komen, worden door beide ouders verzorgd en bewaakt. Het is opvallend hoe goed en snel die piepjonge diertjes reageren op een bepaalde kreet van de ouders als er gevaar dreigt: ze laten zich plat op de grond vallen en bewegen zich niet eerder dan wanneer het sein ‘alles veilig’ is gegeven.
■ Hoogte normaal staand ex. 1.50 m.
Lichaam blauwgrijs met wit aan vleugels; kop en bovenzijde hals rood; grijze kruin, rozeachtige poten, geelgroene snavel.
Voedsel: Dierlijk – insekten, wormen, hagedissen, kleine zoogdieren en vogels – en plantaardig.
Vrij groot, van kluiten, graspollen en takjes gemaakt grondnest; 1-3 roomkleurige eieren, meestal 2. Wijfje broedt 32-35 dagen; wordt om te drinken, baden of eten afgelost door mannetje.
Vooral tijdens nestbouw dansen de vogels veel. Eerste sarus kwam in 1850 in Artis. Wordt ook ringkraan en Indische kraan genoemd.
Zie ook kraanvogels.
Sarus Crane • Saruskranich • Grue antigone
Grus antigone.
