Algemeen Nederlands Woordenboek

Algemeen Nederlands Woordenboek (2009-heden)

Gepubliceerd op 30-05-2017

opperman

betekenis & definitie

assistent van metselaar of stratenmaker.

assistent van een metselaar of van een stratenmaker die het opperwerk doet (die "oppert"), d.w.z. die stenen, kalk, zand e.d. aandraagt en verschillende voorbereidende of afrondende werkzaamheden verricht.

Voorbeelden:
Een handlanger is iemand die een ander helpt bij verdachte praktijken. Dit zowel in het Vlaams als in het Nederlands. Maar in het Vlaams is een handlanger ook iemand die stenen, mortel en zand aanbrengt voor een metser of kasseilegger, een ondergeschikte helper dus. In Nederland heet zo iemand een opperman. Dit is voor ons een merkwaardig woord. Door het "opper" zou men geneigd zijn te denken dat een opperman een werkman is die hiërarchisch boven een andere staat. Maar dit is niet het geval, een opperman is net zoals een handlanger, een ondergeschikte aan een metser of kasseilegger. Weze even daarbij gezegd dat een metser in het Nederlands een metselaar heet en een kasseilegger een straatwerker.
http://www.hermanboel.eu/vlmanifest/deel04_17.htm, 2006-2007

Om een verharding aan te leggen zijn er verschillende vakmensen nodig. De straatmaker maakt de verharding. Hij wordt geholpen door een opperman. De straatmaker en de opperman vormen samen een 'koppel'. Vaak wordt gewerkt met een ploeg van meerdere straatmakers en oppermannen. Een voorman geeft leiding aan zo’n ploeg.
http://www.obn.nl/index.cfm/9,597,21,pdf/OBN-Stratenmaker.pdf, 2008

Dakdekkers en opperlieden worden vaak lichamelijk belast door het werk. Tillen en bukken zijn belangrijke oorzaken van gezondheidsklachten bij dakdekkers. Maar ook het klimaat, en de stofbelasting bij slopen en zagen vormen gezondheidsrisico's.
http://www.leidenuniv.nl/arbodienst/nwsarch.htm

Alois Stessens van de Algemene Bouwonderneming Stessens kent het bouwgebeuren als zijn binnenzak. Hij begon als opperman ("metserdiender"), groeide door tot metselaar en startte in '74 met zijn eigen bedrijf.
De Standaard, 1995

Als 12-jarige jongen trad hij in dienst bij de vishandel Roskam en Klaver. Daarna was hij drie jaar betrokken bij de drooglegging van de Noordoostpolder, was tijdens de oorlogsjaren bij de voedselvoorziening (aardappelen bezorgen bij de winkeliers), vervolgens opperman bij aannemersbedrijf Van der Meulen voordat hij in 1954 een vaste betrekking bij de rijkswaterstaat kreeg.
Meppeler Courant, 1995

< >