holistische leer.
leer waarbij men tracht te begrijpen of te handelen vanuit het besef van het grotere, onlosmakelijke geheel van onderling samenhangende en samenwerkende delen of processen.
De term is in 1926 gemunt door de Zuid-Afrikaanse staatsman, generaal en filosoof Jan Christian Smuts (1870-1950).
Voorbeelden:
Holisme betekent dat bij de oordeelsvorming over een deel, altijd alle aspecten van het geheel in aanmerking worden genomen. Voor holistische therapie houdt dat in dat we bij het behandelen van een stoornis van een deelfunctie van de mens, altijd de gehele mens en zelfs z'n sociale omgeving daarbij moeten laten meewegen.
http://www.dbanet.nl/
De filosofische onderbouw voor zo'n sociale audit wordt geleverd door het holisme, een stroming die benadrukt dat alles op deze wereld onderling met elkaar verbonden is en het weinig zin heeft zich daarvan te isoleren. Het holisme heeft ondertussen eigen varianten van de wetenschapsfilosofie en de economie opgezet, maar de wortels ervan grijpen terug naar het boeddhisme.
De Standaard, 1996
Het Holisme ziet dingen zoals organismen als echte oorspronkelijke gehelen, die ieder voor zich méér zijn dan de som van hun delen. Zij zijn niet reduceerbaar tot hun delen of elementen. Het Reductionisme daarentegen, ziet op z'n minst alle macroscopische dingen (dus ook organismen) als afgeleide, niet oorspronkelijke zijnden: Zulke zijnden zijn niet zichzelf, maar zijn hun delen of elementen, zij zijn reduceerbaar tot hun elementen (Een Reductionisme-versus-Holisme discussie is in feite een moderne variant van de discussie tussen het Atomisme (Mechanicisme) van Democritus en het Hylemorfisme (Stof-vorm leer) van Aristoteles).
http://www.metafysica.nl/index_a.html, 2007
Een molocuul overstijgt en omvat atomen. Overstijgt, in de zin dat het bepaalde nieuwe of creatieve eigenschappen heeft, die niet alleen maar de som der delen zijn. Dit is de essentie van de systeemtheorie en het holisme in het algemeen. Nieuwe niveaus van organisatie ontstaan, en deze nieuwe niveaus kunnen niet volledig herleid worden tot hun lagere dimensies - ze overstijgen deze.
http://books.google.nl/books?id=WxbFTllAg80C&pg=PA53&lpg=PA53&dq=holisme+atoom&source=web&ots=zNnucBRpVn&sig=0gSP8cBn5Tp1m2VJkCA-IStPXeY&hl=nl&ei=BQKMSaGJH4mS-gbsgYmFCw&sa=X&oi=book_result&resnum=1&ct=result, 1997
