(1) Om tuinbouwproducten zonder beschadigingen te kunnen vervoeren, beter en langer te kunnen bewaren en aantrekkelijker voor het oog te maken, worden deze, al naar gewas en kwaliteit, verschillend verpakt. Bij export gebruikt men vaak een eenmalige verpakking.
Vorm en toepassing: Houten kisten en kratten worden algemeen gebruikt voor het ter plaatse verpakken van de oogst en tevens voor het transport in het binnen- en buitenland; houten pootjesbakken zijn in het bijzonder geschikt voor spoedig bedervende producten, aangezien de hoeksteunen, die boven de rand van de kist uitsteken, een luchtige stapeling mogelijk maken. Van wilgetenen gevlochten ondiepe manden (bushels) werden vroeger algemeen bij de oogst en het vervoer van kersen gebruikt, doch raken in onbruik; spanen mandjes (ellips) voor aardbeien zijn minder doelmatig dan platte kistjes. Jute zakken gebruikt men bij de oogst van uien, spruitjes en peulvruchten en het verzenden van plantmateriaai. Cartonnen dozen, versterkt met houten latjes, dienen voor export van bloemen, terwijl doosjes van dun carton in toenemende mate gebruikt worden voor producten, die zich lenen voor verkoop in het klein, zoals b.v. perziken, pruimen, kersen, aardbeien, frambozen en bessen. Men voorziet dgl. doosjes van een celiophaanvenster of wikkelt ze in doorzichtig materiaal. Het product geniet hierdoor ook meer bescherming.
Papier vindt velerlei toepassingen: glad en gegolfd papier (golfcarton) voor het bekleden en afdekken van kisten en pootjesbakken; wikkels van zacht zijdevloei voor bloemen. Papier, al of niet gedrenkt in minerale olie, voor hard fruit; papierwol voor het opvullen van ruimten tussen verpakte vruchten en voor het inpakken van perziken en kaspruimen; celstofwatten voor het zacht en vast verj pakken van druiventrossen; zachte papieren caisses voor aardbeien, perziken en kaspruimen. Doorzichtige verpakkingsmiddelen, d.w.z. cellophaan, pliofilm, cellulose-acetaat, polyacthyleen e.d. films (bekend onder de naam van plastics) wordentoegepast in de vorm van zakjes (voor hard fruit, druiven, gesneden groenten), verder als wikkels rondom schaaltjes en cartonnen doosjes met fruit, en als vensters in cartonnen doosjes en papieren zakken; ook gebruikt men wel glasheldere, doorzichtige doosjes van cellulose-acetaat voor het verpakken van orchideeën.
Er wordt met kracht gestreefd naar uniformiteit in de afmetingen van het fust, vooral van de veilingkisten en internationaal voor eenmalig fust. Onder het verpakken van hard fruit verstaat men in het bijzonder het al of niet systematisch gerangschikt neerleggen van vooraf op maat en kwaliteit gesorteerde appels en peren in een een- of meermalige kist met het doel het fruit steviger in de kist te krijgen, zodat nazakken en tegen elkander rammelen van de vruchten tijdens transport is uitgesloten. Afhankelijk van de wijze van rangschikken van de vruchten in rijen of verspringend t.o.v. elkander spreekt men wel van rechthoeksverpakking resp. diagonaalverpakking. In beide gevallen spreekt men wel van in verband verpakken. Ook spreekt men wel van koude verpakking tegenover de verpakking waarbij elke vrucht afzonderlijk wordt gewikkeld in een papiertje. In alle gevallen kan het gebezigde fust eenmalig of meermalig zijn.
Kleinverpakking is een begrip geworden. Men verstaat hieronder het verpakken van levensmiddelen in een zodanige eenheid (zakje, doosje, netje) dat deze voor de consument voorziet in de directe (eenmalige) behoefte, terwijl de hoeveelheid gemakkelijk kan worden medegenomen omdat gewicht en volume klein zijn en de verpakking de nodige bescherming biedt. Men spreekt wel van consumer units. Kleinverpakking is een ontwikkeling van na de oorlog, welke in het bijzonder opgang maakt in de zelfbedieningswinkels, waar men in de kleinverpakking van te voren afgewogen gewichten of afgemeten hoeveelheden heeft gedaan. Soms ook past men de hoeveelheden aan de prijs aan, zodat de laatste aantrekkelijk is of gemakkelijk bij het afrekenen. T. VAN HIELE
(2) V. van boomkwekerijgewassen. Vooral als de producten lang onderweg zijn, worden hieraan hoge eisen gesteld en moet het v. zeer vakkundig gebeuren. De manier van v. hangt af van het product en de wijze van transport. Geschiedt dit over
zee, dan worden kisten gebruikt. Per auto of trein wordt los geladen of verpakt in pakken of manden. Het gevaar voor broei tijdens het vervoer is groter, dan dat van uitdroging.
Voorbehandelingen van de planten. De takken worden samengebonden met touw, kleine planten (onderlagen, rozen) gebost. Van kluitplanten wordt de kluit ingeknoopt en genaaid in een jute lap (ingegaasd). Zo nodig worden de planten van bladeren ontdaan. De planten moeten droog zijn.
Los inladen. Hierbij komt het er vooral op aan. dat de planten zo geplaatst worden, dat verschuiving tijdens het transport is uitgesloten. Het komt alleen in aanmerking, als het vervoer van de leverancier direct naar de afnemer gaat; overladen door ondeskundigen geeft zeker schade.
V. inpakken. I.h.a. is deze eenvoudige manier alleen geschikt voor bladverliezende gewassen, daar anders de kans op broei vrij groot is. Kleine pakken kunnen met de hand gemaakt worden, grotere bij voorkeur met een pakmachine, anders wordt het te los. Op een onderlaag van riet en/of stro worden de planten regelmatig verdeeld neergelegd; de wortels bij elkaar met vochtig veenmos ertussen, zodanig, dat in het midden de grootste dikte is. Zijn het grote planten van eenzelfde afmeting, dan worden vaak alle wortels aan één kant gehouden; het pak loopt dan maar naar één kant in een punt uit. Na afdekken met stro en riet, wordt het geheel met de hand of in de machine goed aangesnoerd en vastgemaakt met touw of ijzerdraad, zodat een sigaarvormig pak ontstaat.
V. in manden. De wortels of kluiten worden zeer vast in de ronde mand verpakt met veenmos ertussen. Tussen de planten komt houtwol e.d. om beschadiging te voorkomen. Om het geheel te beschermen worden wilgenstaken in de mand gestoken en boven de planten samengebonden. De planten worden zo bevestigd, dat zij niet uit de mand kunnen rollen. Vierkante manden gebruikt men vooral voor kleingoed (b.v. Erica, Calluna e.d.). De mand blijft open of wordt met jutegaas dichtgenaaid.
V. in kisten. De maat van de kist is afhankelijk van de te v. artikelen. Op zij bevinden zich kieren voor de ventilatie. De wortels of kluiten worden met veenmos of turfmolm zeer vast aan de uiteinden van de kist verpakt en vastgezet met dwarslatten. De bovengrondse delen bevinden zich in het geventileerde deel van de kist. Bladverliezende artikelen kunnen vrij dicht, bladhoudende artikelen moeten vrij ruim gepakt worden, daar anders broei optreedt. Indien geen water kan toetreden,
kunnen goed verpakte planten zonder schade 8 weken in de kist blijven.
E. E. JACOBI
3) Voor de v. van andere producten, z. onder trefwoorden als boter-v., eier-v., kaas-v.
