graad v. weerstand v. vaste stoffen, gewoonlijk bepaald volgens d. h schaal v. Mohs, aangevende een reeks v. 10 mineralen (talk 1, gips 2, ... diamant 10), waarbij elk voorafgaand mineraal d/h volgende wordt gekrast.
BIJ steen, ijzer, enz. wordt de h. meestal bep. d/d kogeldrukproef v. Brinell, waarbij de grootte wordt genieten v/e kuiltje, ontstaan d/d druk v/e stalen kogel o/d onderzochte stof H. v. water hangt af v/h gehalte aan calcium- en magnesiumzouten, welke het aanzetten v. ketelsteen veroorzaken.