Een van de voornaamste bevindingen van de wondere wetenschap van de bibliometrie is dat 99% van de wetenschappelijke artikelen er niet toe doet. Ze worden zelden gelezen, amper geciteerd, en spelen voor de ontwikkeling van de wetenschap geen enkele rol.
Een goede reden dus om wat minder productie te draaien en wat meer op kwaliteit te letten, zou je denken. Maar nee, zo werkt het niet. Universiteiten kunnen wel productie zien, maar kwaliteit meten lukt alleen als je er een hanteerbaar getalletje bij zet. Bijv: prof.dr.
X heeft n keer in tijdschrift Y met impactfactor z gepubliceerd. U ziet het al, hier doemt een wiskundige formule op, waarbij we natuurlijk n en z moeten maximaliseren, en waarbij we leuke rankings van geleerden, faculteiten en universiteiten kunnen maken. Sinds ze beschikbaar zijn gekomen, vanaf de jaren 1990 ruwweg, worden bestuurders meer en meer gefascineerd door dit soort "harde" getallen. En de wetenschappers hollen vrolijk danwel amechtig mee in de race om de rankings.
Vrolijk zijn vooral de koplopers, die bij de koffie komen melden dat ze die week weer 5 artikelen en een projectaanvraag hebben ingediend. Zo'n absolute topper was ook de econoom Peter Nijkamp van de VU, die 2330 publicaties op zijn naam heeft staan (als u dit leest zijn het er alweer meer, beste lezer). Nadat iemand aan de bel had getrokken bij de VU, heeft een commissie een selectie van die publicaties bekeken en geconstateerd dat die redelijk wat overlap vertonen. De website Das Kapital spreekt van knip- en plakwetenschap.
Van echte fraude is, althans volgens de voorheen geldende normen, geen sprake, van luiheid evenmin, wel van papierverspilling, zelfplagiaat en CV-inflatie. En niet te vergeten tijdverspilling. Wat hadden die wetenschappers die prof. Nijkamps werk hebben doorgespit niet een hoop publicaties kunnen schrijven in plaats van een rapport dat in een bureaulade van het College van Bestuur verdwijnt. [Met dank aan Nathalie Eimers]
