De Groene Amsterdammer van 17 september bevat een artikel over de verspreiding van geruchten en nepnieuws rond corona. Net als bij een virusuitbraak, kun je hier spreken van een pandemie met een patiënt zero, "superspreaders" en een reproductiegetal.
Nepnieuws gaat als een lopend vuurtje rond: 5G verspreidt corona, de Chinezen hebben het virus in een laboratorium gemaakt, corona is nauwelijks erger dan griep, etc.: allemaal beweringen zonder onderbouwing, verspreid via sociale media en soms ook massamedia (televisie, radio). Het gevolg is dat mensen zendmasten in de brand steken of weigeren om zich te houden aan de anderhalve meter. Onschadelijk kun je dat onmogelijk noemen. Als Facebook of Twitter nepnieuws verwijdert, wordt er luidkeels geklaagd over censuur, en inperking van de vrijheid van meningsuiting.
Wellicht wordt het tijd dat we eens meer gaan nadenken over wat we precies willen met die vrijheid van meningsuiting. Is een leugen of een claim zonder bewijs een 'mening'? Is het beschermen van leugens en onzin wel de bedoeling geweest toen we vrijheid van meningsuiting verankerden in de grondwet? Vrijheden zijn te belangrijk om ze te verkwanselen door ze te pas en te onpas aan te roepen. Kritisch nadenken over wat je op internet zet of tegen vrienden roept is altijd goed. Het is geen zelfcensuur, maar noodzakelijke tucht.
