Woord van de week

Professor Hoeksema (2022)

Gepubliceerd op 14-06-2022

Bernhardcritici

betekenis & definitie

Van de doden niets dan goeds. Of, om een andere uitdrukking te gebruiken: we weten van de prins geen kwaad.

Deze week is Prins Bernhard, alias Z.K.H. prins Bernhard Leopold Frederik Everhard Julius Coert Karel Godfried Pieter, prins der Nederlanden, prins van Lippe-Biesterfeld overleden, maar louter goeds wordt er toch niet over hem geschreven of gezegd. Hij was een kleurrijke man, lees ik, een levenslustige man, een man met veel goede en een aantal minder goede eigenschappen. Een man die veel voor ons land betekend heeft, zeggen sommigen, en daar uitstekend voor betaald werd, voegen anderen daaraan toe. Een man die meehielp ons land te bevrijden van de nazi's, na aanvankelijk zelf lid te zijn geweest van het National-Sozialistische Flieger Korps en de Reiter-SS.

Toch is het beeld in de media, ondanks alles, redelijk positief. De prins was geliefd ondanks zijn gebreken, misschien wel klammheimlich mede om zijn zwakheden. Hij was charmant, al kon hij ook ondiplomatiek zijn, hij genoot zichtbaar van het leven dat hij leidde. En van zulke mensen houden we vaak toch meer dan van onkreukbare chagrijnen of geblazerde saaie pieten - wat de Amerikanen zo fraai noemen: stuffed shirts.Trouw (van 2 december 2004) schrijft over Bernhards voorliefde voor snelle auto's (waarvan hij er vier in de prak heeft gereden), in het bijzonder de bolides van Enzo Ferrari, en meldt: "Volgens Bernhard-critici leeft de prins zijn passie voor snelheid niet alleen uit op het circuit." Bernhardcritici is een mooie ietwat Duitsachtige samenstelling. Het Nederlands mijdt, veel meer dan het Duits, samenstellingen met eigennamen als linkerlid. Een uitzondering vormen o.a. eigennamen die voor een min of meer generisch instituut staan, zoals Sinterklaas in het woord van vorige week, en als u wat verder door de jaargangen van Woord van de Week bladert komt u nog wel een paar gevallen tegen. Duitsers kunnen rustig een vriend van de bondskanselier een Schröderfreund noemen, waar Nederlanders toch maar kiezen voor een omweg: vriend van Schröder.

Maar het lijkt alsof onze taal in dit opzicht zijn schroom wat aan het verliezen is, getuige de opkomst van woorden als Romereis.