Nog voor de Afsluitdijk werd de Wieringermeerpolder aangelegd. De Afsluitdijk was vooral bedoeld om overstromingen te voorkomen, maar dit ingedijkte stuk van de Zuiderzee moest nieuw akkerland opleveren waar graan kon worden verbouwd, zodat er geen voedselschaarste meer zou zijn zoals tijdens de Eerste Wereldoorlog.
Vanaf 1934 werd de polder in cultuur genomen en diende zich de vraag aan welke mensen zouden worden toegelaten in dit nieuwe land.Bij de laatste voorafgaande inpoldering, die van de Haarlemmermeer in 1852, was dat niet geregeld. Dat nieuwe land was een soort Wilde Westen geworden, waar alleen de sterkste pioniers zich wisten te handhaven te midden van malaria, armoede en alcoholisme. De kindersterfte was er in het begin ‘bijna Russisch’.1 Zulks paste in de twintigste eeuw niet meer bij de ‘geldende opvattingen over gemeenschapszorg’.2 (Zie: Betutteling) De overheid, vertegenwoordigd door de Directie Wieringermeer van de Dienst Zuiderzeewerken zou daarom bepalen wie mocht pachten. Daarbij werd gekeken naar zowel de economische als de sociaal-biologische kenmerken van verzoekers.3 Zo’n selectie maken durft de overheid nu niet meer, hoewel er nu meer mensen Nederland binnen willen dan destijds de Wieringermeer. Sinds vele jaren is er in Nederland geen nieuw land meer om in bezit te nemen en de overheid bepaalt nog steeds wie op het bestaande grondgebied wordt toegelaten, maar hanteert heel andere opvattingen over gemeenschapszorg dan driekwart eeuw eerder. Het resultaat? In 2006 zei een Marokkaanse ‘buurtvader’ over de Amsterdamse Diamantbuurt: ‘Er gebeuren hier heel rare dingen. Het zijn vooral de jonge jongens van twaalf of dertien die hier regelmatig ’s avonds laat auto’s vernielen en mensen lastigvallen. Hun ouders hebben een hekel aan Nederlanders en grijpen niet in.’4 Die laatste zin is veelzeggend. Tegenwoordig trekt ook op de tiende dag van de heilige maand Muharram in de Haagse buurt waar ik ben opgegroeid een onafzienbare stoet van zichzelf op het ontblote bovenlijf geselende mannen voorbij, gelardeerd met grote zwarte vlaggen en gevolgd door een lange stoet in lange gewaden geklede vrouwen om in het openbaar te herdenken dat in een veldslag in het jaar 680 ene Hoessein werd vermoord. Willen die mensen werkelijk hier wonen? Willen ze bij de Nederlandse samenleving horen? (Zie: Nationalisme)
Zij die verwelkomd zijn als gasten, gedragen zich als eigenaren. ‘Mensen moeten zich realiseren dat ze hun eigen falen om hun aantallen onder controle te houden of voor hun land te zorgen, niet kunnen goedmaken door verovering of door naar andermans land te migreren zonder de toestemming van de mensen daar.’5 Anders gezegd: ‘Wer halb Kalkutta aufnimmt, rettet nicht Kalkutta, sondern der werd selbst Kalkutta.’6
1 H.N. ter Veen, ‘De Haarlemmermeer als kolonisatiegebied’ (Proefschrift, 1925).
2 Aldus het ‘Verslag van de commissie inzake het bestuderen van de uitgifte der Zuiderzeegronden’ (1930), genaamd de commissie Vissering naar haar voorzitter, de directeur van De Nederlandsche Bank.
3 Ook werd de kavelomvang voor nieuwe boeren vastgesteld (20 hectare) en werd besloten dat nieuw aangelegde dorpen niet te groot mochten zijn, want anders zouden ze broeinesten van opstandige arbeiders worden. Eenzelfde vooruitziende blik was ook al bij de inrichting van de Staatsmijnen in Limburg gevolgd. Een saillant detail over de Wieringermeer is dat in dat nieuwe land in 1934 een aparte plek werd gecreëerd voor vluchtelingen. Maar niet om te blijven: in een apart ‘werkdorp’ kregen uit Duitsland en Oostenrijk gevluchte jonge joden een agrarische opleiding die hen in staat moest stellen zich te vestigen in Palestina.
4 de Volkskrant, 14 januari 2006.
5 John Rawls.
6 Peter Scholl-Latour.
