vloeibare lijm
'Woorden, aan eigennamen ontleend', schreef Matthias de Vries in 1870, 'kunnen den taalvorscher, die er niet op verdacht is, vrij wat nutteloos hoofdbreken kosten.'
De Vries pleitte er dan ook voor deze woorden bekend te maken. Want, besloot hij zijn betoog, 'als eenmaal een ondankbaar nageslacht den naam Adriaan Schakel vergeten mocht, wie weet of niet een scherpzinnig taalgeleerde de verrassende ontdekking zou doen, dat de schakellijm zoo genoemd is naar het werkwoord schakelen, omdat zij eene lijmsoort is die twee voorwerpen aaneenschakelt, - en zich daarbij beroepen op Vondel, die immers reeds sprak van twee harten, in lief en leed 'vast geschakelt en verbonden'.'
De voorspelling van De Vries kwam gedeeltelijk uit. Het ondankbaar nageslacht vergat Adriaan Schakel stapsgewijs.
In 1899 schreven De cbuxt Beer en Laurillard de uitvinding van de vloeibare lijm toe aan 'Schakel, lampenmaker te Amsterdam.' Eind 1900 meldde een letterkundig tijdschrift: 'Schakellijm doet ons dadelijk aan Adriaan Schakel denken, den bekenden Amsterdammer.'
Maar al in 1936 ging het mis en wel in het Woordenboek der Nederlandsche Taal, nota bene het levenswerk van Matthias de Vries. Adriaan heette nu opeens Cornelis Schakel, een fout die sindsdien door talloze woordenboeken is overgenomen.
Het spijtige is dat wij over Adriaan Schakel slechts twee dingen zeker weten: hij heette niet Cornelis en tussen 1860 en 1870 vond hij de vloeibare schakellijm uit die niets te maken heeft met het werkwoord schakelen. Wat Vondel er ook van zegt.
