Ewoud Sanders woordenboeken

Ewoud Sanders (2019)

Gepubliceerd op 19-02-2018

Raglan

betekenis & definitie

kledingstuk met speciaal aangeknipte mouwen

De biograaf van Lord Raglan vermeldt het met trots: 'In Waterloo, tegen het einde van de dag, terwijl hij naast de hertog van Wellington stond, werd [Raglan] vanaf het dak van de pachthoeve La Haye Saint door een kogel geraakt in de elleboog van zijn rechterarm. De arm moest worden geamputeerd. Hij doorstond de operatie zonder een woord te zeggen, maar toen het voorbij was riep hij naar de ordonnans: 'Zeg, loop niet weg met die arm voordat ik mijn ring eraf heb gehaald' - een ring die hij van zijn vrouw had gekregen.'

Een ander naslagwerk maakt het nog bonter: al bij het begin van de slag werd Raglans hele arm eraf geschoten, maar 'hij verliet het slagveld niet en liet zich pas tegen de avond geneeskundig behandelen'. Zonder verdoving natuurlijk.

Lord Fitzroy James Henry Somerset, de latere baron van Raglan, werd op 30 september 1788 in Badminton geboren. Op zijn zeventiende was hij al luitenant en vanaf zijn twintigste aide-de-camp van de hertog van Wellington (z.a.).

Wellington zou grote invloed hebben op het leven van zijn adjudant. Hij typeerde Raglan als 'een man die nog geen leugen zou verkondigen om zijn leven te redden'. Somerset trouwde met een nicht van Wellington en bleef ruim veertig jaar in dienst bij de hertog, in steeds hogere militaire functies. Op 12 oktober 1852, kort na de dood van de hertog, kreeg hij wegens zijn goede diensten de titel van eerste baron Raglan of Raglan.

Toen Engeland in maart 1854 Rusland de oorlog verklaarde, werd de 65-jarige Raglan aangewezen als opperbevelhebber. Hij stond bekend als onpartijdig, tactvol, sympathiek en zachtaardig. Maar Raglan had nooit zelf troepen in het veld geleid en dit kwam hem duur te staan.

Op 25 oktober 1854, tijdens de beroemde slag om de havenstad Balaklava, droeg Raglan de lichte cavalerie op een charge uit te voeren. De opdracht was echter dubbelzinnig geformuleerd en onder leiding van James Thomas Brudenell, de zevende graaf van Cardigan [1797-1868], stormde de cavalerie recht op het verkeerde doel af: een batterij Russische kanonnen. Honderden Engelsen bleven dood op het slagveld maar Cardigan overleefde het. Zijn heldendaden werden bezongen door Tennyson, en het wollen vest waarmee de graaf eerder op eigen kosten zijn huzaren had uitgerust kreeg vanaf 1855 de naam cardigan, een woord dat inmiddels in het Nederlands de betekenis 'gebreid damesjasje in herensnit' heeft gekregen.

Raglan zelf droeg sinds Waterloo aangepaste kleding. De mouwen van zijn jas waren niet op de gewone manier in het armsgat gezet, maar vormden één geheel met de rest van het kledingstuk. De jas kwam omstreeks 1855 in Engeland in de mode; de raglanmouw bij andere kledingstukken in het begin van deze eeuw. Aan het eind van de 19de eeuw verschijnt het woord voor het eerst in Nederlandse woordenboeken.

Overigens had Raglan niet veel geleerd van zijn verwonding bij Waterloo. Volgens zijn officieren lag hij liever wel dan niet onder vuur en nadat een officier direct naast hem was doodgeschoten kreeg Raglan van de minister van oorlog een standje voor het nemen van onnodige persoonlijke risico's.

Met de oorlog ging het intussen heel slecht. Tijdens de uitputtende winterveldtocht verloor het Engelse leger door koude en honger en door de cholera de helft van zijn soldaten - ondanks de inspanningen van Florence Nightingale. Raglan kreeg steeds meer kritiek te verduren en verouderde zienderogen. Hij stierf op 28 juni 1855 bij Sebastopol aan dysenterie, kort nadat de Engelsen een zware nederlaag hadden geleden.