Een moddermannetje is een glaasje jenever met suiker en kaneel of nootmuskaat. Het zou logisch zijn geweest als deze borrel- naam aan het eind van de vorige eeuw was aangetroffen. In 1881 stelde de Nederlandse staatsman en rechtsgeleerde A.E.J. Modderman (1838-1885) namelijk de eerste Nederlandse drankwet op. Hij beperkte het aantal verkoopplaatsen van sterke drank, stelde hoge eisen aan kroeg en kroegbaas en maakte openbare dronkenschap strafbaar.
Naar de Nederlandse staatsman H.J.A.M. Schaepman (1844- 1903), die zich in het debat over de drankwet had gemengd, werd onmiddellijk een borreltje genoemd, het schaapmannetje. En ook minister Th. Heemskerk (1852-1932) werd meteen vernoemd toen hij aan het eind van de 19de eeuw de drankwet zo aanpaste dat winkels zonder drankvergunning toch kleine hoeveelheden sterke drank mochten verkopen. Een klein gesloten kruikje met een kwart liter jenever werd naar hem heemskerk genoemd. Wat is dus logischer dan te veronderstellen dat het moddermannetje zijn naam dankt aan minister Modderman? Het probleem is echter dat deze borrel naam pas veel later, namelijk omstreeks 1955, voor het eerst is gehoord, in Amsterdam. Modderman was toen al zeventig jaar dood, en de drankwet al vele malen aangepast.
De theorie dat het moddermannetje zo heet naar minister Modderman - onlangs nog verdedigd in het tijdschrift Onze Taal - is dus vooralsnog onaannemelijk. Waarschijnlijker is dat het drankje is genoemd naar z'n troebele uiterlijk. Mogelijk is ook de borrel naam klein wit mannetje van invloed geweest (zie bij kleintje). Hoe het ook zij, Wim Zaal gebruikte het woord in 1995 in De Buitenbeentjes. In een portret van Gerard den Brabander schrijft hij:
Hij zat als een ambteloos dichter en drinker achter een moddermannetje - jenever met suiker en nootmuskaat - en nam het verval van zijn roem waar. In het Engels is 'bier of andere drank van slechte kwaliteit' van- wege het troebele uiterlijk wel muddy water genoemd.
