Leugen; uitvlucht. Net als het Duitse ‘Schmus’ (praatje, vleierij), waar het eveneens in de dieventaal binnengedrongen is, komt het via het Jiddische ‘schmus, schmuosz’ van het Hebreeuwse ‘sjemoet’ (nieuws, geruchten). ‘Smoesjes verkopen’ betekent zoiets als ‘praatjes verkopen’. Van smoes werd ook het werkwoord ‘smoezen’ afgeleid (praatjes verkopen ter verontschuldiging). Bij Herman Heijermans (‘Kamertjeszonde’. 1898) lezen we bijvoorbeeld: ‘Jullie smoezen de hele dag...’. Bij Koster Henke vinden we de uitdrukking ‘louw smoezen’ (niets zeggen). Men kan zich ook ergens ‘uitsmoezen’ of ergens ‘omheen smoezen’.
Smoes en smoezen zijn vriendelijke woorden waarmee je niemand voor het hoofd stoot.
Nou dorst ie, nou had ie lef met z’n gluperige smoesies.
M.J. Brusse: Boefje. 1903
Ik heb zo’n slecht geweten, dat ik aan de telefoon steeds strak sta van de smoezen.
Lennaert Nijgb: Stad van hout. 1989
De CPNB is een organisatie die zichzelf een glasheldere opdracht heeft gesteld: de promotie van het Nederlandse boek. Blijkbaar vindt de Stichting Collectieve Propaganda van het Nederlandse Boek dat te bekrompen. Dat kan, maar dan moeten ze geen smoesjes maken.
NRC Handelsblad, 21-04-2000
snee: een - in zijn oor (neus, vinger) hebben
Dronken zijn. Endt (1974) denkt aan de voorstelling van een zekere hulpeloosheid. Andere bronnen verwijzen naar de gewoonte van boeren om hun vee met een snee in het oor te merken, kenbaar te maken. Deze uitdrukking vinden we al terug in het ‘Woordenboek van het Geldersch-Overijselsche dialect’ (1895) van J.H. Gallée. Harrebomée vermeldt nog de variant ‘een snee in zijn laars’. Het WNT citeert o.a. de ‘Geschriften’ (1860-1875) van Kneppelhout. In Vlaanderen gebruikt men in sommige streken de uitdrukkingen ‘in het oor gebeten’ en ‘door de neus geboord’. Vgl. een snor* aanhebben.
Dalijk zal die ouwe saskerlap wel weer thuis komen met een snee in z’n neus.
Willem van lependaal: Polletje Piekhaar. 1935
Kijk daar eens, Willem, die zwerver heeft ook al vroeg op de dag een snee in z’n oor, het ken er blijkbaar af!
Theun de Vries: Ziet, een kans. 1963
