Encyclopedie van Friesland

Prof. Dr. J.H. Brouwer (1958)

Gepubliceerd op 22-01-2020

PROVINCIALE ONDERWIJSRAAD VAN FRIESLAND

betekenis & definitie

(P.O.)(Fr.: Provinsiale Únderwiisrie fan Fryslân). Ingesteld 1928 door Prov.

Staten ter bewaring en sterking van het Fr. volks- en taaleigen. Semi-officieel, door de Staten benoemd college van vijf personen, dat leidinggevend, adviserend en stimulerend zou optreden en de subsidies voor Fr. onderwijs moest verdelen.Een deel van de prov. subsidie voor de P.O. ontvangt nog steeds de A.F.U.K. (aangewezen door de verschillende Fr. culturele organisaties) voor Fr. onderwijs, vóór 1937 aan schoolgaande kinderen, daarna voor de zgn. Folk- en Gealeargongen; verder voor opleiding voor de akte Fr. en de examens daarvoor, het laatste tot 1957, toen deze (voor een officiële L.O.-akte) door een commissie namens het dep. zijn afgenomen. Tot 1948 is uit deze subsidie door de A.F.U.K. ook bijgedragen in de kosten van facultatief Fr. onderwijs op H.B.S., gymnasia en kweekscholen, later ook door het rijk overgenomen. De

P.O. organiseert lezingen en congressen en een jaarlijkse voordrachtwedstrijd in Fr. poëzie voor leerlingen van scholen voor voortgezet onderwijs.

Bij initiatieven op het gebied van onderwijs en cultuur heeft de P.O. de leiding gehad, de besprekingen gevoerd met autoriteiten en colleges, de stoot gegeven bijv. tot oprichting van de Fr. Akademy, de Noordelijke Leergangen, instelling van de zgn. proefscholen (zie Scholen, Friese), erkenning van de L.O.-akte Fr. en invoering van het Fr. onderwijs bij V.H., M.O. en kweekscholen. Met name moet genoemd het hoger onderwijs in de Fr. taal- en letterkunde. Een gewone leerstoel kwam tot stand aan de Rijksuniv. te Groningen; de door de P.O. ingestelde buitengewone leerstoel aan de Vrije Univ. te Amsterdam is al omgezet in een gewone. De P.O. houdt nog bijzondere leerstoelen in stand aan de universiteiten van Amsterdam, Leiden en Utrecht, waarvoor de P.O. de curatoren benoemt.