Dijken langs het buitenwater (Waddenzee, Eems, Dollard). De oude zeewering van de provincie Groningen ter weerszijden van het Reitdiep, en van Zoutkamp tot de Punt van Reide, de zgn. oude provinciale dijk, dateert uit de Middeleeuwen.
Nadien zijn bij stukjes en beetjes nieuwe dijkvakken aangelegd, totdat een min of meer vloeiende dijklijn is ontstaan. Door de opeenvolgende inpolderingen van de Dollard en de afsluitingen van het Reitdiep (1878) en de Lauwerszee (1969) is de zeewering aanmerkelijk ingekort. De huidige zeedijk, van Lauwersoog tot de Duitse grens, is ongeveer 100 km lang. Het onderhoud van de dijk was vroeger een zaak van de eigenaar van de grond waarop de dijk lag; de dijkrechters hadden alleen het toezicht op het onderhoud. Bij de indijkingen van de 19de en 20ste eeuw zijn de nieuwe dijken ‘gemeen’ gemaakt, waardoor de kosten van het onderhoud over de gezamenlijke ingelanden konden worden omgeslagen.
In 1916 bleek dat de conditie van de primaire zeewering en de slaperdijken te wensen overliet. De Nota (...) naar den toestand der zeeweringen en slaperdijken, van eind 1917, is de aanzet tot verschillende dijkverbeteringen en indijkingen geweest.
De stormvloedramp in het zuidwesten van ons land in 1953 heeft de ogen van bestuurders, boeren- en waterschapsorganisaties geopend. Op initiatief van de genoemde organisaties is in mei 1953 een commissie ingesteld om te onderzoeken hoe het dijkbeheer kon worden verbeterd. De conclusies van het rapport van de Groninger Dijkencommissie (1957) zijn o.a. dat de instandhouding van de zeewering een landsbelang is en dat voor het onderhoud en beheer ervan een nieuw waterschap moet worden opgericht. Het tweede punt is in 1967 gerealiseerd door de oprichting van het dijkwaterschap Ommelanderzeedijk, dat het beheer over de zeeen slaperdijken vanaf de Lauwerszee tot aan Delfzijl kreeg. Het genoemde landsbelang is terug te vinden in de rijksbijdrage van 100% in de werken tot verzwaring van de bestaande zeedijk, die in het kader van de Deltawet tussen 1974 en 1986 zijn uitgevoerd; met dezelfde bijdrage heeft Ommelanderzeedijk ook de te verzwaren dijk en de ondergrond van de dijk van de ingelanden kunnen verwerven. De dijk langs de Dollard is tussen 1982 en 1987 in opdracht van de waterschappen Fiemel en Reiderzijlvest verzwaard. De taken van Ommelanderzeedijk zijn in 1995 overgenomen door de waterschappen Noorderzijlvest, Eemszijlvest en Dollardzijlvest.
[Hempenius]
Lit: L. Hacquebord en A.L. Hempenius, Groninger dijken op Deltahoogte (Groningen 1990).
