Gron.: Westeremmen.
Dorp in de gemeente Loppersum ten N.W. van de hoofdplaats en ten N.O. van Stedum. Ten N. van de plaats ligt de boerderij Westeremder Voorwerk, ten Z.O. ervan stroomt het Westemdermaar. Het dorp ligt op een 5,5 m hoge wierde; bij het afgraven is een goed bewaard Oudgermaans runenhoutje gevonden. Westeremden is een beschermd dorpsgezicht.
In het dorp stond de oudste, voorzover bekend, parochieschool in Noord-Nederland; Emo van Huizinge heeft er onderwijs gegeven. In 1219 werd de haven, die geheel dichtgeslijkt was, gedempt. Uit de kroniek van Wittewierum blijkt dat de kerk in 1225 in het bezit was van dit klooster. In 1238 verbrandde het dorp met de kerk; het schip, rond 1200, bleef deels staan. De herbouwde kerk werd in 1259 gewijd. Deze kerk is er nog, behalve de in de 15de eeuw afgebroken beide dwarsarmen.
De toren is in 1808 afgebroken; de huidige westgevel en dakruiter dateren uit dat jaar. Gewelfschilderingen uit de 13de-15de eeuw en 17de-eeuws meubilair. Het orgel (1874) is gebouwd door P. van Oeckelen. De weem van Westeremden geniet vermaardheid als woning van de schilder Henk Helmantel.
In de Middeleeuwen Amuthon, in Emedun en Westeremetha, samengesteld uit ahwo = natuurlijke waterloop, en mutha = monding. Wester- ter onderscheiding van het Duitse Emden.
Schimpnaam voor de inwoners; Vraauwlustelers.
Lit.: P. Beukema, Stedum onder het hakenkruis; Stedum, Garsthuizen, Westeremden; fragmenten uit de Tweede Wereldoorlog (Bedum 1991); Westeremden. gemeente Stedum; toelichting bij het besluit tot aanwijzing van Westeremden als beschermd dorpsgezicht (Zeist 1988); P.B. Kooi, Een bronnenonderzoek naar de geschiedenis van de kerk en toren van Westeremden, Publicatie Stichting Oude Groninger Kerken nr. 15 (1976) 81-98; I.B.M. Matthey (red.), Westeremden; het verleden van een Gronings terpdorp (Groningen 1975); Westeremden anno 1975; Dorp tussen stad en ’t wad; kroniek van de bewoners (Westeremden 1975).
