Gron.; Ziel.
Dorp in de gemeente Delfzijl tussen de hoofdplaats in het W. en Termunten en de Punt van Reide in het O.; gelegen aan de Eems ter weerszijden van het Termunterzijldiep. ’'Beschermd dorpsgezicht. Termunterzijl was tot het einde van de 19de eeuw een belangrijke houthaven (vandaar de bijnaam 't Golden Zieltje), daarna een centrum van ’garnalenvisserij.
De plaats is genoemd naar de sluis, aangelegd in 1601 en vervangen in 1725 door de Kleine Sluis, ontworpen door Anthony Verburgh. De fraaie boog van de sluis draagt de namen en wapens van de toenmalige zijlvesten en de namen van de burgemeesters van de stad Groningen. In 1870 bouwde het waterschap Oldambt de Nieuwe Sluis.
Grafheuvel, ontdekt eind 18de eeuw. Jaarlijkse zeilwedstrijden (juni), streekmuseum.
Lit.: Termunterzijl, gemeente Termunten; toelichting bij het besluit tot aanwijzing van Termunterzijl als beschermd dorpsgezicht (Zeist 1988); S. Kortweg (red.), De toekomstmogelijkheden van de garnalenvisserij te Termunterzijl (Groningen 1960); Spuiboezem te Termunterzijl (z.p. 1905); N. Westendorp, Over eenen ontdekten grafheuvel te Termunterzijl (Groningen 1819).
