Het Oude Ambt, de gouw tussen Fivelingo en Reiderland. Verdeeld in het Klei-Oldambt (de voormalige gemeente Termunten en Nieuwolda) en het Wold-Oldambt (de voormalige gemeenten Scheemda, Finsterwolde, Midwolda, Oostwold, Meeden, Muntendam, Noordbroek en Zuidbroek).
Verder behoorde er het gebied van de Veenkoloniën toe.Een der historische landschappen van de provincie Groningen. Oorspronkelijk een deel van de Oud-Friese gouw Fivelingo. Toen het woldgebied vanaf de oevers van Munter Ee en Reider Ee ontgonnen was (9de-13de eeuw), vormde dit gebied een nieuwe terra, bestuurlijke eenheid, die van Fivelingo was gescheiden. Klassiek voorbeeld van een kolonisatielandschap, zoals Broekmerland in Oost-Friesland.
Aanvankelijk werd het recht voor Fivelingo en Oldambt nog gezamenlijk geconcipieerd (13de eeuw), in 1327 werd een apart Oldambtster landrecht in het Fries opgeschreven, dat in 1471 in het Nederduits moest worden vertaald, omdat het Fries toen niet meer werd begrepen. Reeds in de 13de eeuw begon de Dollard grote delen van het Oldambt te teisteren, hetgeen tot begin 16de eeuw aanhield.
Deze overstromingen en onrust in het gebied maakten het tot een gemakkelijke prooi van de stad Groningen, die hier haar heerschappij vestigde (15de-16de eeuw). In de 17de eeuw hadden pogingen van de Oldambtsters om als apart lid in de Statenvergadering te worden opgenomen geen succes. De heerschappij van Groningen zou tot de Bataafse tijd blijven bestaan. Intussen werd de Dollard teruggedrongen door inpolderingen en het Oldambt kreeg langzaamaan zijn bekende aanzien van rijk landbouwgebied (18de-19de eeuw). Aan de zuidkant ontwikkelden zich sinds begin 17de eeuw de Veenkoloniën. Landschappelijk bestaat er tussen het Oer-Oldambt van voor de overstromingen en het huidige Oldambt geen overeenkomst.
Lit.: J.K. Harms, ‘Dood struunt deur 't Oldambt’ (Bedum 1998); H. Perton, Het loeit in het Oldambt; kroniek van de boerenopstand van 1748 (Scheemda 1998); S.H. Albers e.a., De boerderijen in het ‘Wold-Oldambt’: Scheemda, Midwolda,
Ekamp. Meerland, Heiligerlee, Westerlee, Meeden (Scheemda 1997); A. van Deijk en K. Vlak, Wold-Oldambt, land van dorpsverhuizers (Groningen 1997); IJ. Botke, De golden kette; het Oldambt 1875: paradijs van de boeren (Veendam 1994); J.N.H. Elerie en P.C.M. Hoppenbrouwers red., Het Oldambt; nieuwe visies op geschiedenis en actuele problemen (Groningen 1991); LH.
Albers, Boerenerven in het Oldambt (Utrecht 1990-1991); E.W. Hofstee, Het Oldambt; een sociografie (Groningen 1990; herdr. van 1937); J.J. Meijering en P.A. van der Kamp, Duurswold en Klei-Oldambt (Groningen 1988).
